Jeżeli t=0

Przywracamy autonomię zbiorkowi opowiadań Itala Calvina "Jeżeli t = 0", wydanemu niegdyś w Polsce w ramach "Wszystkich opowieści kosmikomicznych", co dotkliwie pozbawiło go podmiotowości. W oryginale został opublikowany w roku 1967 jako osobny tomik i stał się punktem granicznym twórczości Calvina: między nurtem prozy fantastyczno-naukowej a literaturą eksperymentalno-kombinatoryczną. Stanowi zbiór jedenastu opowiadań w trzech autonomicznych częściach. Pierwsza ma za przedmiot mitologię naukowych hipotez; narracja drugiej części prowadzona jest według zasad fizyki kwantowej, gdzie każdy odcinek czasu rozwidla się i stanowi zapowiedź alternatywnych wariantów; część ostatnia ma charakter dedukcyjny. Punktem wyjścia dla Calvina są paradoksy, jak ten, od którego pochodzi tytuł tomu, czy paradoks strzały Zenona z Elei. Jeżeli t = 0 to forpoczta Zamku skrzyżowanych losów (1969), Niewidzialnych miast (1972) czy Jeśli zimową nocą podróżny (1979).