Od „fotografii elementarnej” do mandali

Janusz Leśniak (ur. 1947) fotografował już w latach 70. Były to zdjęcia nostalgiczne, melancholijne, jak porzucone „Łóżeczko”. Wyrażały, ale nie wprost, duchową tradycję Krakowa. Od początku była to jednak także fotografia optymistyczna, zakładająca a priori istniejącą tajemnicę - nie tylko fotografii, ale i bytu człowieka. Leśniak okazał się czuły na fotografowane „okruchy życia”, w tym np. porzucone przedmioty. Taki rodzaj twórczości pozornie jest stosunkowo łatwy do opanowania. I wielu autorów najczęściej kończy na takim romantycznym zauroczeniu. Ale krakowski artysta swymi zdjęciami rozpoczął pracę na temat zgłębiania istoty życia i śmierci. Pracował wtedy w TV, myślał o studiach w szkole filmowej w Łodzi, ale do tego nie doszło. Fotografia stała się jakby kolejnym elementem kontynuującym realizowanie twórczości operatorskiej. Co interesujące, do idei filmu animowanego artysta sięgnął w 2014 roku, wykorzystując swoje leśniaki/mandale. Do tej pory wykonał sześć takich prac. Bardziej rozpoznawalne są jego fotografie z lat 80., kiedy artysta brał udział w programie i wystawach tzw. fotografii elementarnej. Na pokazach tego nurtu wystawiał m.in. Andrzej J. Lech odwołujący się do tradycji czeskiej oraz poszukujący w transcendencji innego rodzaju duchowości Bogdan Konopka i Mikołaj Smoczyński. W tym kręgu pojawiła się także Eva Rubinstein, ważna amerykańska fotografka, uczennica Diany Arbus. Kilkakrotnie słyszałem, jak twierdziła, że z polskiej fotografii lat 80. XX wieku ceni jedynie Andrzeja Lecha oraz Janusza Leśniaka.