Wszechświat Lema: liryka, epika, dramat

Stanisław Lem nie istnieje. Przynajmniej do takiego wniosku doszedł swego czasu Philip K. Dick, gwiazda amerykańskiej fantastyki, i napisał w tej sprawie donos do FBI. Słynny pisarz powziął podejrzenie, że za pseudonimem „Lem” musi się ukrywać więcej niż jeden autor (wydawało mu się niemożliwe, by ktoś był tak wszechstronny), a za wszystkim stoi komunistyczny spisek. Dziś wiemy już na pewno, że wszystkie książki Stanisława Lema napisał Stanisław Lem – jeden z czołowych przedstawicieli światowej science fiction i autor uniwersalnie kanoniczny, którego książki stawały się hollywoodzkimi filmami, bestsellerami, lekturami szkolnymi. Imiona jego bohaterów nadaje się ciałom niebieskim. Mając na uwadze tę właśnie wszechstronność, w Roku Lemowskim (do ustanowienia którego pretekstem była setna rocznica urodzin pisarza przypadająca w 2021 roku) spróbowaliśmy w niniejszym numerze „Nowego Napisu” przyjrzeć się twórczości autora Solaris z kilku różnych perspektyw. Stanisław Lem nie jest jedynym literackim patronem 2021 roku – towarzyszą mu Cyprian Kamil Norwid, Krzysztof Kamil Baczyński oraz Tadeusz Różewicz. Esej dedykowany ostatniemu z wymienionych tutaj twórców prezentujemy w dziale Szkice. Katarzyna Lemańska pisze o inscenizacjach dramatów autora Kartoteki zrealizowanych po jego śmierci (24 kwietnia 2014 roku). Autorka, przywołując zróżnicowane formalnie i estetycznie spektakle, pokazuje, jak polska rzeczywistość uaktualnia dzieje Różewiczowskiego (anty)bohatera, oraz sugeruje, że tym, co łączy niektóre adaptacje, jest – pożyczona od poety – diagnoza współczesności jako czasu „postępującej inflacji wartości”. W Szkicach zamieściliśmy również rozprawę Anny Piliszewskiej o rosyjskich wierszach Bolesława Leśmiana oraz wspomnienie Agnieszki Sabor o Adamie Wodnickim, wybitnym historyku sztuki, który zmarł 9 czerwca 2020 roku. Ponadto prezentujemy fragmenty wydanego przez Instytut Literatury zbioru Wiosnę odwołano. Antologia dzienników pandemicznych oraz – tradycyjnie – nowości dramaturgiczne (w tym dramatopisarski debiut Mateusza Kalińskiego), prozatorskie i poetyckie, a także ich krytycznoliterackie omówienia. [www.motyleksiazkowe.pl/kultura-i-sztuka/48223-nowy-napis-liryka-epika-dramat-nr-102021-9772657679106.html].