Alternatywne metody rozwiązywania sporów budowlanych

W pierwszej kolejności w niniejszej publikacji uwaga została poświęcona negocjacjom, ze szczególnym ich uwzględnieniem w procesie rozwiązywania sporów budowlanych. Negocjacje mają kluczowe znaczenie dla rozwiązywania konfliktów powstałych w trakcie realizacji inwestycji budowlanej - chociażby ze względu na okoliczność, że umożliwiają stronom szybkie i niesformalizowane osiągnięcie porozumienia bez konieczności angażowania osób postronnych. Negocjacje mogą uwzględniać interesy każdej ze stron, które poprzez składanie wzajemnych oświadczeń i obustronne czynienie ustępstw doprowadzą do uzgodnienia sposobu rozwiązania spornych kwestii. Ta forma ADR ma kluczowe znaczenie w procesie budowlanym, np. ze względu na częste zmiany cen materiałów budowlanych czy też zmiany stosunków spełnienia świadczenia mogących doprowadzić do sytuacji, w której realizacja umowy o roboty budowlane będzie znacznie utrudniona, a w skrajnych przypadkach - wręcz niemożliwa. Wówczas dzięki negocjacjom strony będą mogły uniknąć sformalizowanych procedur związanych z sądowym rozwiązaniem sporu, czy też daleko idących negatywnych konsekwencji będących skutkiem zerwania kontraktu. Ponadto negocjacje stają się korzystnym sposobem zakończenia sporu umożliwiającym wzięcie pod uwagę okoliczności mających wpływ na treść umowy, a których przy zawarciu pierwotnej umowy strony nie mogły przewidzieć. Mediacja jako kolejna metoda ADR stanowi niewątpliwie atrakcyjną procedurę umożliwiającą polubowne rozwiązanie sporów bez konieczności angażowania czynnika państwowego, tj. sądu. Zasadniczą cechą charakterystyczną dla mediacji jest udział w postępowaniu bezstronnej osoby trzeciej, która nie tylko czuwa nad zapewnieniem właściwego przebiegu rozmów, lecz także umożliwia stronom odbudowanie wzajemnej komunikacji3. Ta cecha pozwala odróżnić mediację od negocjacji. Mediator znajduje się pomiędzy dwiema stronami posiadającymi sprzeczne poglądy na zaistniały między nimi konflikt. Jego rola polega na wspieraniu stron w znalezieniu wspólnego rozwiązania sporu4. Z osobą pełniącą funkcję mediatora może wiązać się kolejna korzyść dla stron - jego doświadczenie oraz specjalistyczna techniczna wiedza z zakresu obejmującego zaistniały spór, której może nie posiadać orzekający sąd. Okoliczność ta niewątpliwie przemawia za słusznością i celowością rozwiązywania sporów z wykorzystaniem tej metody ADR.