Warmia w czasach Feliksa Nowowiejskiego

"Niewielu Warmiaków przebiło się do świadomości współczesnych Polaków. Jednym z nich jest kompozytor, muzyk, urodzony w Wartemborku Feliks Nowowiejski. Gdy przychodził na świat był rok 1877. Na południową Warmię, zwaną też "polską Warmią" docierała dopiero zachodnioeuropejska cywilizacja techniczna. Ta część Warmii (...) była inna od Warmii północnej, zamieszkałej przez ludność niemiecką. Ci, co władali językiem niemieckim i ci, którzy mówili po polsku byli takimi samymi Warmiakami, a jednak była między nimi różnica w sposobie gospodarowania, zamożności, obyczajowości, tradycji (...). Nowowiejski wsparł dążenia tych, którzy chcieli by Warmia znalazła się w Polsce. To z tych czasów pochodzi warmiński hymn O Warmio moja miła, do którego melodię, a być może i słowa, napisał Nowowiejski, tak jak w 1910 r. skomponował melodię do Roty, która stała się polską pieśnią narodową." (fragmenty Wstępu)