Gavroche:

Dziewiętnastowieczna Francja była widownią wielu burzliwych przemian politycznych i społecznych. Wiktor Hugo nie pozostawał na uboczu historycznych wydarzeń, lecz aktywnie uczestniczył w rewolucji lipcowej 1830 r., a następnie w Wiośnie Ludów 1848 r. opowiadając się po stronie ubogich i wyzyskiwanych. Wspomnienia obu tych wydarzeń splecione w jedno znalazły swój literacki wyraz w najsłynniejszej powieści Wiktora Hugo "Nędznicy". Książka ta, jak i wiele innych, powstała na wygnaniu, bowiem klęska Wiosny Ludów zmusiła pisarza do opuszczenia Francji i blisko dwudziestoletniej tułaczki. "Gavroche" to obszerny fragment "Nędzników" opowiadający o ciężkim, choć pozornie niefrasobliwym i pełnym przygód, życiu małego paryskiego włóczęgi. Gdy w 1832 r. dochodzi do starć zbrojnych między ludem Paryża a wojskami rządowymi, Gavroche, ulicznik i wisus, podąża wraz z robotnikami i studentami na barykadę, by walczyć i bohatersko zginąć w obronie wolności i prawdy. Chociaż Wiktor Hugo był pisarzem dla dorosłych, to stworzona przez niego postać małego Gavroche'a świadczy o tym, że dobrze rozumiał dzieci, znał ich tajemnice i problemy i swym pisarstwem starał się pomóc także najmłodszym. Siła twórczości Wiktora Hugo polega między innymi na tym, że potrafi stworzyć bohaterów bliskich czytelnikowi, prawdziwych i ludzkich. Nie są oni wolni od wad, popełniają błędy, niekiedy - tak jak Gavroche'a - cechuje ich przekora, ironia i zbytnia pewność siebie. Zawsze jednak spieszą z pomocą potrzebującym, są wyczuleni na zło i fałsz, szczery i pełni wiary w sprawiedliwość. [Nasza Księgarnia, 1984]