Pokusy wyzbycia się wolności:

Ralf Dahrendorf sonduje przykładowe biografie, by przyjrzeć się temu, co sprawia, że umysł liberalny okazuje się odporny na takie pokusy. Występują tu: Karl Popper, Isaiah Berlin, Raymond Aron i Norberto Bobbio, Hannah Arendt, Theodor W. Adorno i George Orwell - ale także, w trybie kontrastu, postaci takie jak Martin Heidegger, Ernst Junger, Jean-Paul Sartre, Manes Sperber, Arthur Koestler i Gyorgy Lukacs. Rezultatem jest ",teoria wolności oparta na cnotach“,, która może pretendować do ważności wykraczającej poza swój czas. Występuje tu też Erazm z Rotterdamu jako prototyp odnośnej postawy duchowej - stąd mowa jest o ",erazmianach“,. Nie udają się oni na emigrację wewnętrzną ani nie nadają się na bojowników ruchu oporu, ale dzięki rozwadze ",zaangażowanego obserwowania“, i mądrości ",rozumu namiętnego“, dysponują kompasem, który pozwala im nawigować w czasach, w których innym umysłom często przypada los rozbitków. Dahrendorf nie byłby Dahrendorfem, gdyby z tego nie wyszło nic więcej niż tylko omówienie historyczne. Jego świetna anamneza ",ducha liberalnego“, jest zarazem pewną etyką polityczną - nie tylko dla intelektualistów.