Europa XVII wieku

Żadna synteza stulecia dziejów Europy nie może być wyczerpująca, zwłaszcza zaś XVII wieku, albowiem okres ten stał się współcześnie polem rozmaitych inspirujących badań. Selekcję materiału zawartego w niniejszej książce oparto zatem na dwóch ogólnych zasadach. Po pierwsze, choć w kilku rozdziałach (i, 2, 7, 11 i 12) starano się zaprezentować temat w szerokim ujęciu, przeważająca część poświęcona jest pojedynczym zagadnieniom, które są kluczowe dla należytego zrozumienia omawianego okresu, lecz które niekoniecznie układają się w chronologiczny czy nawet geograficzny porządek. Celem było bowiem omówienie tych wątków, które w wyniku najnowszych badań prowadzą do zweryfikowania ocen i sensu wydarzeń XVII wieku, oraz przedstawienie idei, którymi kierują się uczeni w swych próbach rozwiązania podstawowych problemów historycznych. Indeks pomoże czytelnikowi skupić się na postaciach czy miejscach, które go interesują szczególnie, natomiast książka jako całość stanowi taki był przynajmniej zamysł drogę do pełnego zrozumienia stosunków między państwem a poddanym w początkach epoki nowożytnej, struktury ówczesnego społeczeństwa, filozofii ośrodków władzy, umysłowości i kultury, życia w miastach i na wsi oraz czynników demograficznych i gospodarczych, które w decydujący sposób kształtowały Europę. Po drugie, książkę tę napisano z przeświadczeniem, że Wyspy Brytyjskie są częścią Europy. Nie znaczy to bynajmniej, że zjawiska zachodzące w Anglii czy Szkocji odpowiadały dokładnie zjawiskom na kontynencie, wprost przeciwnie, jednym z podstawowych celów tej książki jest zwrócenie uwagi na doniosłość wydarzeń regionalnych i jednostkowych oraz na to, że w omawianym okresie nawet pomniejsze państwa nie były w żadnym sensie organizmami jednorodnymi.