W obowiązku

Przed stu laty wspólną częścią losu wielu młodych kobiet pochodzących z ubogich rodzin – głównie wiejskich – było podejmowanie pracy w charakterze służby domowej. Nadmiar rąk do pracy na wsi skłaniał je do opuszczenia rodzinnych domów i pójścia – jak wówczas mawiano – do „obowiązku”. Książka ukazuje wielostronny obraz codzienności polskich służących domowych. Na podstawie analizy różnego typu źródeł – akt sądowych, druków ulotnych, pamiętników, prasy, poradników oraz literatury pięknej – rozważono w niej cztery główne wiązki problemów badawczych: relacje pomiędzy służbą domową a pracodawcami, czas pracy i czas wolny od obowiązków, warunki życia i pracy służących, a także ich perspektywy i trajektorie życiowe. Ze względu na niewielką liczbę źródeł, które wprost dotyczą tej grupy społeczno-zawodowej, informacji na jej temat autor niejednokrotnie poszukuje na marginesach głównego toku rozważań zawartych w tekstach źródłowych, nie wahając się zgłębiać spraw z pozoru błahych. Ponadto stara się zachować równowagę pomiędzy dążeniem do uchwycenia życia służących niejako od wewnątrz (by nie powiedzieć – „od kuchni”), czyli z perspektywy ich przypuszczalnych dążeń, obaw i nadziei, a ukazaniem jego rozmaitych zewnętrznych uwarunkowań.