Portret Polaków, XIX wiek

"W historii Polski szczególne miejsce zajmuje XIX wiek. Państwa polskiego nie było wtedy na mapie Europy, w wyniku rozbiorów (1772-1795) jego ziemie zostały zagarnięte przez Rosję, Prusy i Austrię. Kilka pokoleń mieszkańców Rzeczypospolitej stało się obywatelami obcych państw, które często nastawione były wrogo do polskiej kultury. Przedstawiciele wszystkich stanów, szlachta, duchowieństwo, mieszczanie i ludność wiejska, dzielili wspólnie los poddanych wobec zaborców. Niektórzy nie godzili się na taki stan rzeczy, dochodziło do zbrojnych powstań, które kończyły się porażką. Wielu Polaków emigrowało z kraju, i z daleka, najczęściej z Paryża, próbowało wpływać na bieg wydarzeń politycznych. W każdym pokoleniu Polaków żyjącym w tamtych czasach byli ludzie marzący o tym, aby odrodziło się niepodległe państwo. W podzielonym kraju było to pragnienie, które jednoczyło ludzi wszystkich stanów. Polska przed rozbiorami była państwem bardzo zróżnicowanym. Zajmowała rozległy obszar Europy środkowowschodniej i była zamieszkiwana przez ludzi wielu narodów i religii. Dominującą część społeczeństwa stanowili Polacy zamieszkujący głównie zachodnią część kraju. Liczną grupę stanowili Litwini na północy, Rusini na wschodzie. Ponadto, zamieszkiwali Polskę m. in. Niemcy, Żydzi i Ormianie. (...)" Ze wstępu