Wspomnienia babki

Wspomnienia babki. Obrazy z dziejów rosyjskich Żydów w XIX wieku autorstwa Pauliny Wengeroff (1833-1916) są monumentalnym, dwutomowym dziełem przedstawiającym szeroką panoramę życia żydowskiego w carskiej Rosji. Narracja Wengeroff jest pełna etnograficznych detali oraz bezcennych z naszej perspektywy opisów tradycji i zwyczajów, np. dotyczących stroju, ceremonii zaślubin, opieki nad dzieckiem, przebiegu świąt i obrzędów z nimi związanych, kuchni, praktyk leczniczych. Autorka charakteryzuje tradycyjny świat Żydów wschodnioeuropejskich, a następnie jego upadek, będący konsekwencją przemian modernizacyjnych. Opisy przepełnione są nostalgią i sporządzane z pełną świadomością, że dotyczą świata, który odchodzi. Dzieło Wengeroff zalicza się dziś do klasyki żydowskiej autobiografii, jest ponadto jednym z pierwszych i najważniejszych żydowskich tekstów autobiograficznych napisanych przez kobietę i ujmujących kobiece doświadczenie. Poza tym (a może przede wszystkim) Wspomnienia są znakomitym tekstem literackim; zostały napisane z talentem i pisarskim wyczuciem. Oryginalnie opublikowano je po niemiecku w Berlinie. W niniejszej polskiej edycji zachowano układ dwutomowy. Drugi tom obejmuje okres od zamążpójścia autorki w 1950 roku do śmierci jej męża w 1892, czyli większą część jej dorosłego życia. Motywem przewodnim tomu jest upadek tradycyjnego świata, barwnie opisanego w tomie pierwszym.