Sytuacja społeczna dziecka "moralnie zaniedbanego" w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939)

Sytuacja społeczna dzieci „moralnie zaniedbanych” w okresie międzywojennym była niezwykle trudna. Wpływało na to wiele czynników, przede wszystkim skomplikowane realia gospodarczo-polityczne, w których przyszło im egzystować. Los większości dzieci wymagał wręcz biologicznego ratownictwa. Opuszczone, sieroty wojenne, bezdomne, pozbawione domu rodzinnego i warunków do życia zmuszone były niejednokrotnie walczyć o przeżycie. Stąd już krok od działań na granicy prawa. Same statystyki z lat 1923 – 1926 wskazywały na ponad 47% wskaźnik młodzieży „wykolejonej” ze wszystkich uczniów. Blisko dziesięć procent wychowanków domów poprawczych trafiało tam kierowanych przez rodziców. Samo zjawisko, które mieściło się w obszarach zainteresowań pedagogiki specjalnej w ramach kategorii dzieci „upośledzonych moralnie” albo „występnych” już wówczas okazywało się problematyczne, zwracano bowiem uwagę na trudności interpretacyjne wynikające z tak przyjętej systematyki. Monografia stanowi próbę określenia statusu dziecka „moralnie zaniedbanego” w Polsce okresu międzywojennego. Głównym celem stało się ukazanie form wsparcia kierowanych do dzieci „trudnych” a także procesu kształtowania publiczno-prawnego systemu polityki społecznej wobec nieletnich. Zasadnicza część szkicu poświęcona została zakładom wychowawczym dla dzieci moralnie zaniedbanych w tym ośrodkom wychowawczo-poprawczym. Omówiono w nim przebieg organizacji pracy w ww. placówkach, wskazując również na metody i środki tam wykorzystywane oraz szereg trudności napotykanych w pracy z wychowankami, co również odzwierciedlają zaprezentowane dane statystyczne (włącznie z informacjami dotyczącymi ich samych np.; wiek, przyczynę skierowania do ośrodka, itd.). Zarazem opracowanie, przybliża praktyczny dorobek pedagogiki resocjalizacyjnej okresu międzywojnia może pozwalać na wykorzystanie niektórych jego wartości w obecnym kształcie działań z młodzieżą niedostosowaną społecznie oraz służyć podniesieniu efektywności i atrakcyjności zabiegów wychowawczych w placówkach penitencjarnych dla nieletnich. Z dorobku polskiej pedagogiki lat międzywojennych, oryginalnych metod, form i środków wychowania mogą czerpać i czerpią współcześni pedagodzy tym skuteczniej¬ realizując proces resocjalizacji i wychowania.