Dzieje wsi i parafii Jerzmanowice

Pierwsza wzmianka o Jerzmanowicach pochodzi z 1335 r. Wówczas wieś była już siedzibą parafii, liczącej około 270 osób. Przez kolejne lata Jerzmanowice powoli się zaludniały, np. w 1792 r. liczyły 558 osób. Od końca XIX w. nastąpił szybki wzrost liczby ludności wsi, o czym świadczy fakt, że w 1928 r. liczyła ona 1770 osób. Dzięki komasacji (scaleniu gruntów), którą przeprowadzono w latach 1935-1948 Jerzmanowice uzyskały nowe tereny do osiedlania się, w wyniku czego stały się po Sułoszowej największą miejscowością w okolicy pod względem zaludnienia. Według danych z 2022 r. wieś liczyła wówczas 2913 mieszkańców. Od swego zarania Jerzmanowice były typową wsią rolniczą. Sytuacja zaczęła się zmieniać pod koniec XIX w., kiedy to pierwsi mieszkańcy znaleźli zatrudnienie w przemyśle. Prawdopodobnie w tym czasie zaczął się we wsi rozwijać przemysł pamiątkarski, który rozkwitł w latach 30. XX w. i dobrze prosperował aż do końca tego stulecia. Na skutek przemian społeczno-ekonomicznych, jakie dokonały się w ostatnich latach, rolnictwo w Jerzmanowicach niemal zanikło. Jerzmanowice są znane w kraju, a także poza jego granicami. Są kojarzone z Jaskinią Nietoperzową i związaną z nią kulturą jerzmanowicką, a także z niewyjaśnionym zjawiskiem, jakim było uderzenie nieznanego obiektu w Babią Skałę. Znane są również z wyrobu drewnianych pamiątek, z twórczości pisarskiej Józefa Pogana, a także z malowniczo położonych ostańców jurajskich, które są atrakcją dla miłośników wspinaczki skałkowej. Ta publikacja jest zapisem najważniejszych wydarzeń z przeszłości Jerzmanowic. Ukazanie wszystkiego, co wydarzyło się w dziejach wsi jest rzeczą niewykonalną, zatem nasza wiedza w tym temacie zawsze będzie niepełna. Mam jednak nadzieję, że poprzez to opracowanie udało mi się w jakimś stopniu ocalić od zapomnienia tych ludzi i te wydarzenia, które kiedyś na ziemi jerzmanowickiej miały miejsce [nota autora].