Cień Kremla

W ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci Rosjanie przeżyli wielkie reformy Gorbaczowa, zakończone rozpadem Związku Radzieckiego i polityczną klęską twórcy pierestrojki, pozbawione koncepcji rządy Jelcyna i rządy Władimira Putina. Można powiedzieć, że jak na jedno pokolenie nadmiar doświadczeń, bo również niezależnie od sfery politycznej dokonała się w Rosji transformacja ekonomiczna od gospodarki socjalistycznej do kapitalistycznej. Autorzy tej książki byli od 2001 r. korespondentami "Washington Post" w Moskwie i głównym ich zadaniem było opisanie i zrozumienie tego, co dzieje się w Rosji. Nawiązali sporo kontaktów, odbyli kilka podróży po kraju, uważnie śledzili prasę i telewizję. Z lektury można się sporo dowiedzieć, uporządkować znane fakty, lecz wciąż jesteśmy jeszcze daleko od zrozumienia Rosji Putina. Jest to tym trudniejsze, że władca Kremla jest nader małomówny, a jeśli już występuje publicznie, to rzadko wykracza poza frazesy. Ważniejsze niż słowa są w polityce czyny. I te jednak nie układają się w logiczną całość. Dość często działania Putina usiłuje się wyjaśnić jego przeszłością w KGB, lecz to - z czego zdają sobie sprawę autorzy - prowadzi na manowce uproszczeń. Zaletą tej książki jest, że dostarcza ona materiału do przemyśleń. Co dla nas, mimo iż graniczymy z Rosją tylko na skrawku obwodu kaliningradzkiego, jest szczególnie ważne. Dodajmy, że autorzy mają lekkie pióro, umieją posługiwać się anegdotą, budować napięcie, pisać ciekawie. [Andrzej Garlicki]