Wielgie, które niegdyś Jacka przytuliło

Monografia poświęcona rodzinie Karczewskich – linii rodzinnej wywodzącej się z drzewa genealogicznego sięgającego aż do piętnastego wieku. Książka prezentuje dzieje siedziby i miejsca związanego z wieloma osobami wyjątkowo zasłużonymi dla bibliotekarstwa polskiego. A także z Jackiem Malczewskim, który wielokrotnie powracał w swoich malarskich wizjach do obrazów zapamiętanych ze szczęśliwego dzieciństwa i wczesnej młodości w majątku w Wielgiem. Rodzinne Wielgie opisane jest przez Jerzego Karczewskiego w niezwykły sposób, kojarzący się z starą fotografią wielkoformatową, w której bogactwo bardzo wyraźnych, drobnych szczegółów tworzy specyficzne odczucie rzeczywistości i realności pokazanego świata. Szczegółowość opisu jest wyjątkowa cechą tej książki w porównaniu do wielu innych wspomnień ujmujących zwykle wyjątkowe, decydujące w rodzinie zdarzenia. Pozwala zauważyć, że wielicki majątek nie był odgrodzonym „ciałem obcym” w swym wiejskim otoczeniu, lecz pozostawał z nim związany licznymi nitkami i więzami wzajemnych korzyści i zależności. Wyjątkowy jest rozdział „Nieco obok, ale dalej” poświęcony dramatycznym przeżyciom Wacława Karczewskiego, na tle historii Biblioteki Raperswilskiej. To konsekwentna w precyzyjnym i starannym podejściu relacja, a raczej rodzaj śledztwa obejmującego nie tylko zdarzenia, ale i ich kontekst psychologiczny, ludzki, oraz organizacyjny i prawny. Opis wielkiej polskiej zaradności, honoru i obowiązkowości, zderzonych z małostkowością i prymitywizmem, w końcu nawet zawiścią. Dwa oblicza polskiego charakteru narodowego.