Kapitał społeczny w bezpieczeństwie narodowym Polski

Niniejsza monografia jest efektem podjęcia badań nad wykorzystaniem kapitału społecznego współczesnego społeczeństwa w bezpieczeństwie narodowym. Zwieńczeniem wieloletniego wysiłku jest przedstawienie kompleksowego podejścia do fenomenu kapitału społecznego oraz geniuszu społeczeństwa, które potrafi go wykorzystać w tworzeniu bezpieczeństwa, będącego przecież ekwiwalentem szczęścia. Strukturę merytoryczno-logiczną monografii tworzy osiem rozdziałów, prowadzących czytelnika od ogólnych treści dotyczących bezpieczeństwa oraz roli człowieka i społeczeństwa w jego tworzeniu, po szczegółowe analizy wykorzystania kapitału społecznego w budowie odporności społeczeństwa na wyzwania XXI wieku. W rozdziale pierwszym przedstawiono człowieka i społeczeństwo jako aktywne podmioty bezpieczeństwa, biorące czynny udział w jego tworzeniu i przyjmujące współodpowiedzialność za jego poziom i stan. Rozdział drugi dotyczy relacji i więzi jakie zachodzą między jednostkami, w wyniku których powstaje społeczeństwo. Przedstawiono również aktywność społeczeństwa w środowisku społecznym i wirtualnym oraz dokonano diagnozy słabości współczesnych demokracji. Rozdział trzeci poświęcono rozważaniom nad teorią kapitału społecznego w ujęciu interdyscyplinarnym. Zaprezentowano dorobek naukowy zagranicznych i polskich badaczy oraz przeprowadzono analizę stanu badań nad kapitałem społecznym w naukach o bezpieczeństwie. Kolejne rozdziały (czwarty, piąty i szósty) wyjaśniają specyfikę kapitałów: wiążącego, pomostowego i łączącego, powiązanych ze środowiskiem wiejskim i miejskim wraz z charakterystyką podmiotów będących ich źródłem. Rozważania osadzono w szerokim kontekście bezpieczeństwa, uwzględniający jego wymiar funkcjonalny, strukturalny i terytorialny. Specyfika rozdziału siódmego polega na wykazaniu gotowości społeczeństwa do wykorzystania kapitału społecznego w sytuacjach nadzwyczajnych. W rozdziale ósmym dokonano analiz dokumentów strategicznych dotyczących bezpieczeństwa narodowego w powiązaniu z prognozami rozwoju kapitału społecznego. Następnie, stosując komparatystyczne podejście, przeprowadzono analizę SWOT zasobów kapitału społecznego w społecznościach wiejskich i środowiskach miejskich, by na tej podstawie zaprezentować możliwości wykorzystania kapitału społecznego w budowie odporności społeczeństwa. Ponadto wskazano sposoby wykorzystania tego zasobu wobec wyzwań demograficznych i migracyjnych, a także jego potencjał w kształtowaniu świadomości i tożsamości wspólnotowej wobec rosnącego zagrożenia wojną kognitywną. Dbając o poprawny i logicznie prowadzony wywód naukowy, dla każdego rozdziału przyjęto oddzielną tezę badawczą, której zasadność dowodzono w trakcie rozważań cząstkowych. Podsumowaniem każdego rozdziału są rekomendacje, wyrażające w sposób syntetyczny proponowane istotne zmiany i zalecenia, dla praktycznego wykorzystania kapitału społecznego na rzecz bezpieczeństwa oraz stanowiące podstawę w dowodzeniu twierdzeń powiązanych z innymi dyscyplinami nauk.