Instytucje i prawo Unii Europejskiej:

Rozdział 1: Ewolucja charakteru prawnego Unii Europejskiej. Klasyfikacje teoretyczne procesu integracji europejskiej; 1. Od Wspólnot do Unii Europejskiej; 2. Ustanowienie UE na mocy Traktatu z Maastricht ; 3. Lizbońska UE; 3.1. Przekształcenie UE w spójną organizację międzynarodową; 3.2. Traktaty stanowiące podstawę UE; 3.3. Zakres regulacyjny traktatów stanowiących podstawę UE; 3.4. Wspólne wartości, cele oraz symbole UE; 4. Ewolucja charakteru prawnego UE; 5. Teorie integracji europejskiej; 5.1. Tradycyjne teorie integracji europejskiej; 5.2. Integracja zróżnicowana: elastyczność czy fragmentacja UE?; 6. Próby klasyfikacji UE w kategoriach procesu państwowotwórczego; 7. Unia Europejska a państwa członkowskie – zarządzanie wspólnymi sprawami; 8. Wymóg sprawnego państwa (budowanie państwa) w procesie integracji europejskie; Rozdział 2: Państwa członkowskie UE; 1. Państwa założycielskie i proces rozszerzenia; 2. Akces nowego państwa do UE; 3. Akces Polski do Unii Europejskiej; 4. Wystąpienie z UE; 5. Zawieszenie w prawach państwa członkowskiego; 6. Wykluczenie z UE; 6.1. Uwarunkowania polityczne i prawne; 6.2. Znaczenie idei federalizmu dla procesu integracji europejskiej .7. Czy UE można rozwiązać?; 8. Terytorialny zakres obowiązywania traktatów stanowiących podstawę UE; Rozdział 3: Zakres przedmiotowy UE; 1. Rynek wewnętrzny, polityki i działania wewnętrzne UE; 2. Podstawy prawne stosunków zewnętrznych UE; Rozdział 4: Zasady działania UE; 1. Uwagi wstępne; 2. Zasada przyznania kompetencji; 3. Sprawy należące do wyłącznych kompetencji państw członkowskich; 4. Zasada lojalnej współpracy; 5. Zasada efektywności; 6. Zasada elastyczności – mechanizm wzmocnionej współpracy; 7. Zasada równowagi instytucjonalnej; 7.1. Szczególna współzależność; 7.2. Modele współzależności; 7.3. Koncepcja kompleksowej współzależności integracyjne 8. Zasada poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego; Rozdział 5: Instytucje i organy UE; 1. Uwagi ogólne; 2. Rada Europejska; 3. Parlament Europejski; 3.1. Uwagi wstępne; 3.2. Podstawowe etapy akcesu i jego ramy organizacyjne; 3.3. Traktat akcesyjny i jego zasadnicze regulacje; 4. Wystąpienie z UE; 5. Zawieszenie w prawach państwa członkowskiego; 6. Wykluczenie z UE; 7. Czy UE można rozwiązać?; 8. Terytorialny zakres obowiązywania traktatów stanowiących podstawę UE; Rozdział 3: Zakres przedmiotowy UE; 1. Rynek wewnętrzny, polityki i działania wewnętrzne UE; 1.1. Pojęcie i struktura unijnego rynku wewnętrznego; .2. Swobody unijnego rynku wewnętrznego; 1.3. Polityki wspólne i polityki unijne; 1.4. Wspólne reguły konkurencji UE; 1.5. Unia Gospodarcza i Walutowa; 2. Podstawy prawne stosunków zewnętrznych UE; 2.1. Pojęcie stosunków zewnętrznych UE; 2.2. Struktura i podstawy prawne „działań zewnętrznych Unii”; Rozdział 4: Zasady działania UE; 1. Uwagi wstępne; 2. Zasada przyznania kompetencji; 2.1. Uwagi wstępne; 2.2. Wybór właściwej podstawy prawnej; 2.3. Zasady podziału kompetencji; 2.4. Prymat prawa UE a podział kompetencji; 2.5. Ograniczanie kompetencji UE; 3. Sprawy należące do wyłącznych kompetencji państw członkowskich; 4. Zasada lojalnej współpracy; 5. Zasada efektywności; 6. Zasada elastyczności – mechanizm wzmocnionej współpracy; 7. Zasada równowagi instytucjonalnej; 8. Zasada poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego; 8.1. Tożsamość europejska – wartości, na których opiera się UE; 8.2. Zasada poszanowania godności osoby ludzkiej; 8.3. Zasada poszanowania wolności ; 8.4. Zasada demokracji; Rozdział 5: Instytucje i organy UE; 1. Uwagi ogólne; 2. Rada Europejska; 2.1. Uwagi ogólne; 2.2. Skład; 2.3. Organizacja pracy; 2.4. Funkcje; 3. Parlament Europejski; 3.1. Skład i status członków; 3.2. Struktura wewnętrzna i organizacja pracy; 3.3. Funkcje; 4. Rzecznik Praw Obywatelskich; 5. Rada; 5.1. Skład i status członków; 5.2. Struktura wewnętrzna i organizacja pracy; 5.3. Funkcje Rady; 6. Komisja; 6.1. Uwagi ogólne; 6.2. Skład i status członków; 6.3. Struktura wewnętrzna i organizacja pracy; 6.4. Funkcje; 7. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej; 7.1. Trybunał Sprawiedliwości; 7.2. Sąd; 7.3. Sądy wyspecjalizowane; 7.4. Postępowanie; 8. Trybunał Obrachunkowy; 8.1. Skład i status członków 8.2. Struktura wewnętrzna i organizacja pracy; 8.3. Funkcje; 9. Organy doradcze i agencje UE; 9.1. Komitet Ekonomiczno Społeczny; 9.2. Komitet Regionów; Rozdział 6: Specyfika instytucjonalna niektórych polityk oraz agencje UE; 1. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa; 1.1. Uwagi ogólne; 1.2. Instytucje UE; 1.3. Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Europejska Służba Działań Zewnętrznych; 1.4. Inne organy sui generis; 1.5. Agencje i inne struktury; 1.6. Mechanizm decyzyjny; 2. Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości; 2.1. Instytucje UE; 2.2. Komitet Koordynacyjny; 2.3. Struktury sui generis w obszarze polityki dotyczącej kontroli granicznej, azylu i imigracji; 2.4. Struktury sui generis w obszarze współpracy sądowej w sprawach cywilnych; 2.5. Struktury sui generis w obszarze współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i współpracy policyjnej; 2.6. Szczególna rola parlamentów narodowych; 3. System instytucjonalny Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Europejski Bank Inwestycyjny; 3.1. Unia Gospodarcza i Walutowa; 3.2. Europejski Bank Inwestycyjny; 4. Agencje UE; 4.1. Uwagi ogólne; 4.2. Funkcje agencji; 4.3. Struktura i sposób działania; Rozdział 7: Pojęcie prawa UE i jego źródła; 1. Prawo pierwotne i prawo wtórne; 2. Pojęcie źródeł prawa i hierarchia norm; 3. Prawo pierwotne; 3.1. Uwagi wstępne; 3.2. Traktaty 3.3. Akty konstytucyjne Rady lub Rady Europejskiej; 3.4. Ogólne zasady prawa; 4. Umowy międzynarodowe UE; 4.1. Kompetencje do zawarcia umowy międzynarodowej; 4.2. Skutki prawne zawartych umów; 4.3. Umowy mieszane; 5. Podstawowe formy aktów instytucji; 5.1. Uwagi wstępne; 5.2. Rozporządzenie – instrument ujednolicania prawa UE; 5.3. Dyrektywa – instrument harmonizacji prawa; 5.4. Decyzja; 5.5. Inne akty; 6. Akty powiązane z prawem UE; 6.1. Umowy zawarte między państwami członkowskimi; 6.2. Akty przedstawicieli rządów państw członkowskich zebranych w Radzie lub Radzie; 7. Akty Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa; 8. Akty przyjęte przed 1.12.2009 r. w zakresie Współpracy Policyjnej i Sądowej w Sprawach Karnych; Rozdział 8: Procedury stanowienia prawa UE; 1. Wstęp; 2. Procedury zmiany (rewizji) traktatów stanowiących podstawę UE; 2.1. Traktaty stanowiące podstawę UE; 2.2. Poszczególne procedury zmiany traktatów stanowiących podstawę UE; 3. Zawieranie umów międzynarodowych przez UE z państwami trzecimi lub organizacjami międzynarodowymi; 4. Stanowienie unijnego prawa pochodnego; 4.1. Uwagi wstępne; 4.2. Stanowienie aktów ustawodawczych; 4.3. Stanowienie aktów nieustawodawczych 4.4. Podpisywanie aktów prawa pochodnego UE; 4.5. Publikacja aktów prawa pochodnego UE; 4.6. Wejście w życie aktów prawa pochodnego UE; 5. Formuła podejmowania w Radzie UE decyzji większością kwalifikowaną; Rozdział 9: Stosowanie prawa UE; 1. Bezpośrednie stosowanie prawa UE; 1.1. Autonomia prawa UE; 1.2. Kryteria bezpośredniego stosowania; 1.3. Skutek bezpośredni wertykalny i horyzontalny; 1.4. Prymat prawa UE w stosunku do prawa krajowego; 1.5. Bezpośredni skutek rozporządzeń; 1.6. Bezpośredni skutek decyzji; 1.7. Bezpośredni skutek dyrektyw; 1.8. Bezpośredni skutek umów zawartych przez UE; 2. Pośrednie stosowanie prawa UE – wymóg zgodnej wykładni prawa krajowego; 3. Incydentalny horyzontalny skutek dyrektyw; 4. Skutek obiektywny dyrektyw; 5. Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa członkowskiego za naruszenie prawa UE; 5.1. Odpowiedzialność za brak transpozycji dyrektywy; 5.2. Odpowiedzialność za akty prawodawcze; 5.3. Odpowiedzialność za akty administracyjne i inne naruszenia ; 5.4. Odpowiedzialność za orzeczenia sądowe; 6. Dochodzenie roszczeń opartych na prawie UE przed sądami krajowymi; Rozdział X Obywatelstwo UE, ochrona praw podstawowych i niektóre zasady ogólne prawa UE; 1. Obywatelstwo UE; 1.1. Uwagi wstępne; 1.2. Definicja obywatelstwa UE; 1.3. Prawa obywateli Unii; 1.4. Zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową; 1.5. Prawo swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich; 1.6. Prawa wyborcze; 1.7. Prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej ze strony innego państwa członkowskiego; 1.8. Kontakty z instytucjami i organami UE; 2. Ochrona praw podstawowych w UE; 2.1. Regulacje traktatowe; 2.2. Niepisane prawa podstawowe UE – prawa podstawowe jako ogólne zasady prawa; 2.3. Pisane prawa podstawowe UE – Karta praw podstawowych UE; 2.4. Przystąpienie UE do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności; 3. Zasada niedyskryminacji; 4. Zasada pewności prawa; 5. Zasada lex retro non agit; 6. Zasada ochrony uprawnionego oczekiwania (ochrony zaufania); Rozdział 11: System ochrony prawnej UE; 1. Zakres właściwości TSUE; 2. Skargi przeciwko państwu członkowskiemu z tytułu uchybienia zobowiązaniom; 2.1. Uwagi wstępne; 2.2. Skarga Komisji przeciwko państwu członkowskiemu; 2.3. Skarga państwa członkowskiego; 3. Skarga o stwierdzenie nieważności; 3.1. Uwagi wstępne; 3.2. Akty podlegające zaskarżeniu; 3.3. Strony postępowania; 3.4. Locus standi osób fizycznych i prawnych; 3.5. Przesłanki nieważności; 3.6. Termin na wniesienie skargi 3.7. Skutek stwierdzenia nieważności; 4. Incydentalna kontrola legalności aktów o zasięgu ogólnym – zarzut niezgodności z prawem; 5. Skarga na bezczynność; 5.1. Uwagi wstępne; 5.2. Strony postępowania; 5.3. Bezczynność podlegająca kontroli legalności; 5.4. Locus standi podmiotów nieuprzywilejowanych 5.5. Wezwanie organu do działania; 5.6. Skutki stwierdzenia bezprawnej bezczynności; 6. Skarga odszkodowawcza; 6.1. Uwagi wstępne; 6.2. Odpowiedzialność umowna; 7. Odesłanie prejudycjalne; 7.1. Uwagi wstępne; 7.2. Akty podlegające kontroli; 7.3. Pojęcie sądu państwa członkowskiego; 7.4. Treść i forma pytania; 7.5. Obowiązek sądu, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu, w przypadku pytań dotyczących wykładni; 7.6. Pytania dotyczące ważności aktów prawa pochodnego; 7.7. Skutki orzeczenia prejudycjalnego; 8. Opinia o zgodności umowy międzynarodowej z traktatami; Rozdział 12: Podstawy konstytucyjne członkostwa Polski w UE i efektywność prawa UE w Polsce; 1. Uwagi wstępne; 2. Podstawy konstytucyjne członkostwa Polski w UE; 2.1. Konstytucyjny akt integracyjny; 2.2. Decyzja Polski w sprawie powierzenia UE kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach; 2.3. Granice powierzenia kompetencji UE; 2.4. Dostosowania ustrojowe związane z członkostwem Polski w UE; 3. Zapewnianie efektywności prawu UE w Polsce; 3.1. Bezpośrednie stosowanie prawa pierwotnego UE; 3.2. Bezpośrednie stosowanie prawa pochodnego UE; 3.3. Prymat prawa UE w stosunku do Konstytucji RP; 3.4. Podsumowanie. [JK]