Buddenbrookowie

Powieść Manna opowiada czteropokoleniową historię rodziny, w której indywidualne losy wplecione zostały w wydarzenia XIX-wiecznej Europy. „Buddenbrookowie” to minimalistyczna (pod względem przestrzennym) opowieść przedstawiająca pewną mikrostrukturę społeczną, jaką jest rodzina, i to, jak ówczesne zdarzenia makrostrukturalne, kultura i tradycja wpływały na jej byt i rozwój. Świat Manna skupiony jest na pewnej „enklawie”, na średniej wielkości mieście - Lubece, które mimo swych wewnętrznych i spójnych wartości oraz celów zmienia się pod wpływem świata zewnętrznego. Powieść jest naturalistyczna do głębi, skrajnie realistyczna, posiadająca jednak subtelne, ulotne piękno i przyciągającą niczym magnes „magię”. Nie mogłem oprzeć się porównaniom do twórczości Zoli, gdyż podczas lektury „Buddenbrooków” towarzyszyły mi podobne wrażenia jak przy dziełach wybitnego Francuza. Bardzo wyraźnie zarysował Mann stosunki społeczne panujące w tamtym okresie i po raz kolejny (po wcześniej wspomnianym Zoli) dane mi było ujrzeć wielką i ciągnącą się aż po horyzont panoramę XIX-wiecznego świata społeczności europejskiej. Mówiąc szczerze - świetny i pouczający widok. Czym była bogata kupiecka rodzina poprzedniej epoki? Była przede wszystkim symbolem, znakiem towarowym firmy, której celem było utrzymanie kapitału w drodze prawa spadkowego. Młody spadkobierca rodzinnej fortuny szukał dla siebie odpowiedniej partii i był zobowiązany wobec przodków do kontynuowania rodzinnej tradycji. Nie było miejsca na indywidualizm, „ekstrawagancje” osobowościowe i wszelkiego rodzaju odmienności od wyznaczonego toku rozwoju socjalizacyjnego. Wszystko to było uważane za przejaw dewiacji społecznej. Ważnym elementem powieści jest religia i „duch protestantyzmu”, który w znacznej mierze przyczynił się do rozwoju zachodniego kapitalizmu. Mimo że Mann odnosił się do sacrum religijnego z dużą dozą ironii, poświęcił religii wiele miejsca, podkreślając rolę, jaką odegrała w kształtowaniu tożsamości niemieckich mieszczan.