Nadzorować i karać:

Zaliczana do kanonu współczesnej filozofii książka Michela Foucaulta (1926-1984) to coś więcej niż wieloaspektowy opis nowożytnych instytucji (jak więzienie, szkoła czy sąd), organizujących kulturową wyobraźnię współczesnych społeczeństw. Za wnikliwym opisem rzeczywistości zbiorowej "Nadzorować i karać" dokonuje wglądu w psychologię człowieka jako istoty opresjonowanej, a zarazem przenoszącej indywidualne traumy na rzeczywistość. Punktem wyjścia do badań francuskiego filozofa są historyczne materiały źródłowe opisujące celebrację kaźni i rozpraw sądowych, a także metody stosowane w zakładach penitencjarnych. Foucault usiłuje przy tym wykazać, że te zjawiska nigdy nie były i nie są również dziś ograniczane wyłącznie do izolowanych obszarów. Nadzór, władza, kara, donos, posłuszeństwo - to elementy powszechne w naszym życiu, obecne "od kołyski" aż do śmierci, nigdy nieznikające z egzystencjalnych horyzontów. Autor odkrywa subtelną ewolucję obyczajów, które zwykliśmy przyjmować naturalnie, świadomość ich sedna mogłaby zaś skłonić, jeśli nie do sprzeciwu, to przynajmniej do refleksji nad ich faktyczną koniecznością w demokratycznej (?) cywilizacji Zachodu.