Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy

Podróż w tej powieści to dla bohaterów nie tylko przygoda, ale i próba zrozumienia swojej tożsamości, zrozumienia życia, próba stworzenia celu i sensu życia. To ustawiczne odkrywanie życia we wszystkich jego aspektach i jednoczesne zgłębianie własnej istoty, możliwość przemiany i próba odnowy źle skonstruowanego świata. Wiele przygód wiąże się ze złymi, zepsutymi, zgniłymi moralnie ludźmi (pan karzący sługę, galernicy, książę kpiący ze szlachcica). Na ich tle tytułowy bohater zdumiewa nas prawością, szlachetnością zamierzeń, elokwencją, erudycją płynącą ze słów, co jest szczególnie widoczne w drugim tomie, w którym autor wkłada w usta bohatera swoje własne myśli i spostrzeżenia płynące z doświadczenia, że słuchający go ludzie nie potrafią ostatecznie zawyrokować o jego szaleństwie. Wszystkie jego idee, myśli, cała jego istota duchowa to coś najwspanialszego, górnolotnego i nieskazitelnie pięknego, ale zamienione w czyn staje się bezdenną głupotą wartą śmiechu lub pożałowania.