Pamiętnik Filipka

Wszyscy, którzy mówią czy piszą o książce Władysława Zambrzyckiego noszącej tytuł "Pamiętnik Filipka", nazywają tę powiastkę - "uroczą". Nikt jednak nawet nie stara się określić, na czym ten urok jej polega. Myślę, że po prostu na łatwości, z jaką autor przybliża nam daleką epokę. Przybliżanie tej epoki polega na dwóch chwytach. Zambrzycki nie waha się całkiem po prostu wtajemniczać nas w codzienność Warszawy przed stu pięćdziesięciu laty. Zdaje mi się, że obraz tej codzienności autor "Filipka" osiąga podając wiadomości, ściśle idąc za prasą ówczesną. Odszukując w niej wiadomości polityczne pomieszane z opisami pospolitych zdarzeń i wypadków oraz z ogłoszeniami drobnymi - tym najprawdziwszym zawsze zwierciadłem życia - i podając je w bezpośredniej formie, Zambrzycki wprowadza nas w życie ówczesnej Warszawy bez żadnych ogródek. Oprócz prasy wyzyskuje tu Zambrzycki legendy i plotki, krążące od dawna po kawiarniach, odnajdywane czasami w pamiętnikach. Taką legendą, dającą jednak Zambrzyckiemu niezmiernie żywy materiał do ręki, jest sprawa nadawania nazwisk Żydom przez E. T. A. Hoffmanna. Legenda ta zdaje się być całkowitym wymysłem naszej współczesności - jednakże jak znakomicie wyzyskał ją autor "Pamiętnika" malując ją w kilku obrazkach o niezwykłej sile sugestywnej". [w.bibliotece.pl]