25 stycznia 1920 roku Świecie powróciło po 148 latach w granice Polski. Tego dnia do miasta wkroczyła „Błękitna Armia” generała Józefa Hallera. W tym roku świętowaliśmy już 95 rocznicę tych wydarzeń, dlatego tematem przewodnim styczniowego spotkania Klubu Miłośników Historii KaMuH było: Jak wolność spóźniła się do Świecia – 25 stycznia 1920 r.
Polska doga do niepodległości była długa. Otworzył ją wybuch I wojny światowej, a zakończył dzień 11 listopada 1918 roku, w przypadku naszego miasta był to dzień 25 stycznia 1920 roku. W trakcie spotkania miłośnicy historii mieli okazję posłuchać o początkach przejęcia władzy w centralnej Polsce, o czołowych dowódcach i znaczących mieszkańcach naszego miasta w tamtym okresie.
Swoją prelekcję połączoną z prezentacją archiwalnych fotografii i artykułów z prasy, Józef Szydłowski rozpoczął od wyjaśnienia dlaczego polskie wojska dotarły na Pomorze dopiero w styczniu 1920 roku. Świecie i okolice to był teren twierdz wojskowych: Toruń, Chełmno, Grudziądz, ważnych dla władz niemieckich. W Świeciu i okolicach znajdowały się ważne baterie artyleryjskie, które pełniły funkcje składnic sprzętu artyleryjskiego. Działania wojenne na Pomorzu trwały do początku 1920 roku. Jak wspomniał Józef Szydłowski wojska polskie pod wodzą generała Józefa Hallera wkroczyły na Pomorze 17 stycznia 1920 roku. Sprawnie zajęto kilka miast pomorskich. Wczesnym rankiem 25 stycznia 1920 r. ostatnie oddziały niemieckie opuszczały Świecie. W kilka godzin usunięto z rynku pomnik Wilhelma I, dekorowano ulice i domy. Wkroczenie „Błękitnej Armii” Józefa Hallera do Świecia obwieściły dzwony kościelne. Na Dużym Rynku żołnierzy radośnie powitał pierwszy polski starosta świecki Stanisław Wojnowski oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy naszego miasta. Przemówił również ksiądz dziekan Paweł Konitzer. Józef Szydłowski wspomniał również, że gen. Haller osobiście do Świecia nie przybył, ale bywał w okolicy, dodał również, że Haller w latach 20. XX w. osiedlił się w majątku Gorzuchowo (wieś w gminie Stolno) i mieszkał tam do wybuchu II wojny światowej.
Spotkanie zakończyła krótka relacja z obchodów 95. rocznicy wkroczenia do Świecia „Błękitnej Armii”, których organizatorami był Klub Miłośników Historii KaMuH i Izba Regionalna Ziemi Świeckiej przy wsparciu OKSiR-u i Urzędu Miejskiego w Świeciu. Po uroczystej mszy w kościele Niepokalanego Poczęcia NMP w Świeciu, złożeniu kwiatów pod pomnikiem, podobnie jak 95 lat temu burmistrz Tadeusz Pogoda przywitał chlebem i solą ułanów z Jeździeckiego Klubu Sportowego „Czarna Podkowa-Gródek”.

Oprac. Marcin Warmke