Początkowo myślałam, że czytanie pamiętników faszysty jest zdradą. Trochę jak "sypianie z wrogiem". Trzeba potępić i już. Jednak ciekawość historii mnie przekonała do lektury. Ciano, zięć Mussoliniego, arystokrata, syn wielkiego zwolennika faszyzmu, sam zafascynowany doktryną Mussoliniego, zapisuje dzień po dniu swoje życie w czasach wojny. Komentuje też istotną z punktu widzenia Włoch i ich polityki wydarzenia polityczne i wojenne. Pierwszy mit, jaki udało mi się zwalczyć podczas lektury to mit o jednomyślności i jednorodności postaw wroga. Ciano współczuje Polakom w sierpniu 1939 - wspomina o przygotowaniach do wojny od lipca. Jeździ do Becka od jakiegoś czasu, oglada Polskę przez pryzmat jej przywiązania do stereotypu Włoch-artysta jako kompletnie oderwana od rzeczywistości - chciałby, by Polacy docenili waleczność Włochów nad "sprzedajność artystów do wynajęcia" - to drugi mit, który runął w moich oczach, mit Włocha dumnego z kultury swojego narodu. Trzeci mit dotyczy sfery uczuciowości potwora-faszysty w czasie wojny, Ciano rozpacza po śmierci ojca, przechodzi załamanie, opłakuje śmierć siostry, nawet śmierć wiekowej niani nie pozostawia go obojętnym, ma za złe okrucieństwa dokonywane na froncie wschodnim przez Niemców, ma wątpliwości, czy Włochy mają stawać ramię przy ramieniu z pozbawionymi skrupułów nazistami. Kolejny mit dotyczy celów polityki faszystowskiej. Dotychczas myślałam o nich w prosty sposób: zagarniecie cudzych majątków i ziemi, eksterminacja wybranego wroga, w celu budowy utopijnego systemu dla wybranych osób. Okazuje się, ze to prezentacja zwodnicza, cele były partykularne, każdy z nazistów i każdy z faszystów miał swoje prywatne cele prowadzenia nagonki, a potem działań wojennych, jednoczyła ich wszystkich okazja do realizacji tych celów. W każdym razie polecam gorąco tę zapomnianą lekturę pisaną przez najbliższego zausznika Mussoliniego, spotykającego się z najwyższymi dygnitarzami państw osi, rozstrzelanego przez duce za próbę odsunięcia go od władzy.