Pawlikowskiego wspomnienia rodzinne • Kilka lat temu, wędrując po lwowskim Cmentarzu Łyczakowskim, słuchałem opowieści przewodnika oprowadzającego turystów ukraińskich. Zatrzymali się przy mogile Artura Grottgera. Popłynęła opowieść o wielkiej miłości artysty i Wandy Monné, wywodzącej się ze szlachty niderlandzkiej, która się – nie wiadomo dlaczego, jak powiedział przewodnik – spoljaczyła. Wanda Monné wyszła za mąż za Młodnickiego – kolegę Artura Grottgera, ich córką była Maryla Wolska – legendarna postać lwowskiego świata artystycznego. Maryla Wolska, z kolei, miała pięcioro dzieci, a wśród nich dwie córki, Beatę Obertyńską – poetkę i Lelę Pawlikowską – malarkę. • Nakładem Wydawnictwa Znak ukazała się u schyłku roku 2017 książka, będąca pamiętnikarskim zapisem pióra Kaspra Pawlikowskiego. Książka nosi tytuł Z Medyki wspomnienia rodzinne. Autor jest synem Leli Pawlikowskiej, jego chrzestną matką była Beata Obertyńska, a babcią Maryla Wolska… Dzięki książce Kaspra Pawlikowskiego odległe czasy stają się nam bliskie. Postaci przywołane na jej kartach pojawiają się tak blisko nas. Lwów, Medyka, Zakopane i Kraków czasów schyłku XIX w., pierwszych dekad XX w., w końcu dramat II wojny światowej, który zniszczył Medykę, zniszczył świat Pawlikowskich. • Wspomnienia Kaspra Pawlikowskiego bogato ilustrowane są fotografiami znanych postaci z jego rodziny. Książkę posłowiem opatrzył prof. Wojciech Ligęza, który zauważa, że ta książka „jest kroniką familijnego kręgu, galerią portretów osób zasłużonych dla polskiej kultury”, a także jest kontynuacją wydanych wcześniej memuarów „z tego samego rodzinnego kręgu. Wymienić tu należy przede wszystkim Wspomnienia Maryli Wolskiej i Beaty Obertyńskiej oraz Pamiętnik: Medyka – Kraków – Zakopane oraz pisma Jana Gwalberta i Jana Gwalberta Henryka Pawlikowskich czy Ze wspomnień szczęściarza Jacka Woźniakowskiego. • Obok książki Kaspra Pawlikowskiego nie można przejść obojętnie, trzeba ją przeczytać. • Janusz M. Paluch • Biblioteka Kraków