O zapomnianej bohaterce • Dzięki staraniom Rzecznika Praw Obywatelskich rok 2018 ogłoszony został przez Sejm Rzec­zypo­spol­itej­ Polskiej Rokiem Ireny Sendlerowej, wybitnej polskiej działaczki społecznej nazywanej również Matką Dzieci Holokaustu. W bieżącym roku przypada 10. rocznica jej śmierci. Nie wszyscy jednak znają jej życiorys i dokonania. Działała w czasie okupacji pod pseudonimem Jolanta, kierowała referatem dziecięcym Rady Pomocy Żydom Żegota. Dzięki społecznej postawie, zaangażowaniu, heroizmowi, a przede wszystkim podjętemu ryzyku ocaliła około 2500 żydowskich dzieci wyprowadzając je z warszawskiego getta. Być może o siostrze Jolancie niektórzy czytelnicy już słyszeli czytając książkę Renaty Piątkowskiej „Wszystkie moje mamy”. Niejeden rodzic zastanawia się, w jaki sposób porozmawiać z dzieckiem o dokonaniach Ireny Sendlerowej. • Z pomocą może przyjść książka pedagoga Anny Czerwińskiej-Rydel, autorki publikacji dla dzieci i młodzieży, wielokrotnej zdobywczyni nagród literackich. Listy w butelce, opatrzone wstępem Marka Michalaka – Rzecznika Praw Dziecka, to opowieść o życiu i działalności Sendlerowej od czasów II wojny światowej do 11 kwietnia 2007 r., kiedy to otrzymała Order Uśmiechu. Czytelnik staje się uczestnikiem opisywanych wydarzeń, poznaje codzienne, trudne życie ówczesnych ludzi, działalność bohaterki, jej pomocników, a także realia wojny. Przedstawiona historia nie zawiera drastycznych scen, ale opisuje sedno ówczesnej sytuacji dzieci w getcie. Tytuł książki nawiązuje do autentycznej sytuacji. Siostra Jolanta tworzyła listę uratowanych dzieci, którą umieściła w butelce po mleku i zakopała. Motyw listów spaja opowieść tworząc klamrę kompozycyjną. Książkę otwiera list Rzecznika Praw Dziecka, przed rozpoczęciem każdej części pojawia się cytat nawiązujący do pisania listów autorstwa Jarosława Iwaszkiewicza, Kornela Makuszyńskiego, Wiesława Myśliwskiego oraz Edwarda Stachury. Część trzecia, a zarazem ostatnia, pt. Korespondencja zawiera autentyczne listy Sendlerowej do Jana Pawła II, nauczycielki Katarzyny Ludwiniak, ucznia Szymona Płóciennika czy Kanclerza Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu Marka Michalaka. Anna Czerwińska-Rydel przedstawiła najmłodszym czytelnikom Irenę Sendlerową jako bohaterkę oddaną drugiemu człowiekowi, współczującą, ale też ryzykującą życiem własnym i innych. Szczegółowo pokazuje etapy postępowania Jolanty w czasie wojny, a po jej zakończeniu działalność społeczną i edukacyjną. Książka może sprawić nieco trudności w odbiorze, ponieważ zawiera wiele nazwisk, dat, miejscami przyjmuje formę encyklopedyczną. Nie umniejsza to jednak jej wartości, ponieważ prezentuje postać, od której można się uczyć tolerancji, empatii oraz postaw społecznych. • Piękna okładka i ilustracje autorstwa Macieja Szymanowicza, laureata wielu nagród, zachęcają do sięgnięcia po książkę i ułatwiają zrozumienie trudnych treści. Ilustracje współgrają z tekstem, są przejmujące i szczegółowe. Książka uzupełniona została zdjęciami ze spotkań Ireny Sendlerowej z dziećmi, kalendarium życia bohaterki oraz kalendarium zmian zachodzących za jej życia. Całość tworzy spójną kompozycję. Jest to ważna publikacja dla rodziców i pedagogów, którzy będą mogli porozmawiać z dziećmi o postawie bohaterki narodowej nagrodzonej medalem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, Orderem Orła Białego oraz Orderem Uśmiechu. • Paulina Knapik • Biblioteka Kraków