Zapraszamy do obejrzenia wystawy – 100. rocznica śmierci Kazimierza Lutosławskiego, przygotowanej przez Dział Informacyjno-Bibliograficzny Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łomży.

Kazimierz Lutosławski urodził się 4 marca 1880 w rodzinnym Drozdowie koło Łomży. Należał do słynnego rodu Lutosławskich. Był brat filozofa Wincentego i działaczy politycznych Mariana i Józefa oraz stryjem kompozytora Witolda. Po zdaniu matury w Rydze, studiował medycynę na Uniwersytecie w Zurychu (1898-1903), gdzie stał się prominentnym członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet” i Organizacji Młodzieży Narodowej, a także komendantem gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1903 r. został członkiem tajnej Ligi Narodowej, a następnie Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Po odbyciu praktyki w warszawskich szpitalach wyjechał do Londynu, podejmując studia z zakresu fizyki i nauk politycznych. Zafascynowany poznaną tam ideą ruchu skautowego, starał się ją rozkrzewić po powrocie do kraju stając się mentorem Andrzeja Małkowskiego i Olgi Drahonowskiej, poznanych w założonym przez brata Wincentego stowarzyszeniu Eleusis. Utworzył w 1907 roku w dobrach Maurycego Zamoyskiego w Starej Wsi pod Nowomińskiem (Mińskiem Mazowieckim) czteroletnie elitarne Ognisko Wychowawcze Wiejskie. Organizował drużyny i zastępy. W 1909 r., po traumatycznym doświadczeniu (utonięciu trzech swoich uczniów) postanowił zostać księdzem i wyjechał na studia do seminarium we Fryburgu, które w 1912 r. uwieńczył przyjęciem święceń kapłańskich z rąk kardynała Merciera, a następnie doktoratem z teologii. Powróciwszy do Warszawy został prefektem szkół warszawskich i z wielką energią oddał się pracy w Naczelnej Komendzie Skautowej jako instruktor i kapelan. Jego wpływ na polskie harcerstwo był bardzo znaczący. Był twórcą projektu krzyża harcerskiego (1913), jednym z głównych autorów statutu ZHP oraz tekstów prawa i przyrzeczenia, a także jednym z ideologów organizacji.
Po wybuchu wojny był krytykowany za popieranie porozumienia z Rosją, ustąpił z Naczelnej Komendy Skautowej, do której powrócił na krótko u schyłku wojny pracując dla zjednoczenia polskiego harcerstwa. Wojnę spędził w Moskwie, gdzie był jednym z liderów polskiej emigracji, założycielem gimnazjum, kapelanem ośmiotysięcznej Brygady Strzelców Polskich, a od lipca 1917 r. działaczem Rady Polskiej Zjednoczenia Międ­zypa­rtyj­nego­ odpowiedzialnym – wraz braćmi Marianem i Józefem – za przerzut żołnierzy polskich do Murmańska. Rozwinął także działalność dziennikarską, redagował pisma „Polak-Katolik” i „Wygnaniec” oraz blisko współpracował z endecką „Gazetą Polską”.
Po powrocie do kraju został członkiem Zarządu Głównego Związku Ludowo-Narodowego (ZLN). Wybierany posłem do Sejmu Ustawodawczego (1919) oraz do Sejmu I kadencji (1922), przewodniczył komisjom konstytucyjnej, oświatowej i spraw zagranicznych. Był twórcą wielu ustaw, głównym autorem preambuły konstytucji marcowej, roty przysięgi prezydenta i ślubowania poselskiego. W czasie wojny polsko-rosyjskiej służył jako kapelan wojskowy. Krytykował politykę Piłsudskiego i zaraz po Bitwie Warszawskiej na łamach „Myśli Polskiej” oskarżał go o zdradę. W 1923 r. wraz z prof. Władysławem Konopczyńskim zgłosił pierwszy projekt ustawy „numerus clausus”, postulującej ograniczenie w szkołach wyższych liczby studentów żydowskich do procentu Żydów w kraju. Poza działalnością polityczną ks. Lutosławski był aktywny jako warszawski duszpasterz i społecznik. Redagował również tygodnik „Sprawa”.
Zmarł w wieku 44 lat w Drozdowie po ciężkiej chorobie – szkarlatynie. Został pochowany w krypcie rodzinnej na miejscowym cmentarzu.
Źródło: Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, historialomzy.pl