Joanna Bator spędziła w Japonii łącznie cztery lata, jako stypendystka Japan Foundation. „Rekin z parku Yoyogi” jest jej kolejną pozycją po, wydanym dziesięć lat temu, „Japońskim wachlarzu” poświęconą literaturze, kulturze, sztuce, ale także życiu codziennemu Japończyków. Jak sama autorka stwierdziła, „Japoński wachlarz” był efektem pierwszego zauroczenia, zakochiwania się w Japonii, zaś „Rekin z parku Yoyogi” jest już dowodem dojrzałej miłości do tego miejsca. • Książka ta składa się z kilkudziesięciu krótkich tekstów, które zawierają mnóstwo niezwykle interesujących informacji. Trzeba przyznać, że rozpiętość tematyczna jest naprawdę ogromna. Joanna Bator, wykazując się przy tym niewymuszoną erudycją, zrozumieniem dla inności, oraz niegasnącym zachwytem, opisuje między innymi twórczość Haruki Murakami czy Natsuo Kirino, rolę fotografii w życiu Japończyków, słynny las samobójców w Aokigaharze, święto penisa czy bardzo nieskrępowane podejście do erotyki mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni. Joannie Bator udało się jeszcze jedno: ukazanie złożoności tradycji z nowoczesnością w kulturze Japonii. Znajdziemy więc w „Rekinie…” szereg faktów dotyczących współczesnej subkultury otaku, czyli fanów życia wirtualnego, miłośników anime i mangi, choroby cywilizacyjnej hikikomori czy pojęciu moe. Ale nie zabraknie tu także garści ciekawostek o epoce Edo (XVII-XIX w.), sztuce iki czyli estetyce codzienności, a także, o chanoyu czyli ceremonii parzenia herbaty. Wszystko to jest bardzo wykwintnie podane i okraszone przemyśleniami filozoficzno-egzystencjalnymi autorki. • Kamila Sośnicka •

„On” jest drugą książką Zośki Papużanki. Z pewnością czytelnicy wiele się po niej spodziewają, gdyż debiutancka powieść tej autorki – „Szopka” została nominowana do Paszportów Polityki w 2012 roku oraz do Nagrody Literackiej NIKE rok później. • Tłem powieści jest Kraków na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, a zatem w okresie upadającego systemu politycznego i rozpoczynających się zmian. W rodzinie Kowalskich rodzi się syn. Dziecko inne niż wszystkie dzieci wokół. • I tak rozpoczyna się opowieść o dziwnym chłopcu, który z jednej strony pasuje do czasów – jest szary, nijaki, z drugiej zaś – jest właśnie niedopasowany, gdyż odstaje od rówieśników. • „On” jest to przede wszystkim powieść o miłości matki do dziecka. Miłości niełatwej, ponieważ, o ile naturalnie przychodzi kochać dziecko zdrowe, ładne i mądre, o tyle trudno kochać Śpika, „usmarkanego kretyna bez perspektyw, pryszczatego brzydala skazanego na celibat, durnia do kwadratu…”. I na początku mama Śpika jest rzeczywiście rozczarowana. Próbuje zrozumieć dlaczego jej syn jest inny, obwinia siebie, o to, jaki jest. I przede wszystkim zadaje sobie pytanie jak Go kochać. Jednak z czasem dojrzewa do macierzyństwa, kocha Go bezgranicznie, pragnie obronić przed światem, który Go nie rozumie, piętnuje, wyśmiewa: „Nie jestem jakąś tam panią Kowalską, tylko mamą Spika, chciałam być i jestem, a ze wstydem koniec, i będę za mojego syna pisać zadania i to nie jest niesprawiedliwe wobec innych dzieci, bo nie ma innych dzieci. Nie ma w ogóle żadnych dzieci, jest tylko mój Śpik i jest, jaki jest, a ja jestem mamą Śpika i chcę go takim.” • Nie sposób nie docenić także, poczynionego, tak jakby przy okazji, portretu peerelowskiej rzeczywistości. Dla młodszych czytelników będzie to z pewnością niezrozumiały element powieści, jednak dla rówieśników autorki – dodatkowy walor, przyczynek do wspomnień. • Autorka ma już wyrobione pióro, dosyć char­akte­ryst­yczn­e, w związku z tym, czytając obie powieści, nie znając autora, można by domyślić się, że są napisane przez jedną osobę. Nie jest to w żadnym wypadku zarzut, gdyż długaśne zdania, nied­opow­iedz­enia­, gry językowe, przeplatanie klimatu lekkiego, krotochwilnego z ciężkim, gorzkim, bardzo smutnym, elementy strumienia świadomości czy wreszcie narrację prowadzoną z perspektywy kilku osób uważam za ogromny atut obu książek. • W jednym z wywiadów Zośka Papużanka powiedziała: „Człowiek mnie obchodzi najbardziej… Człowiek niedoskonały – i przez to interesujący. A najbardziej interesujący w relacjach z innym człowiekiem.” Dlatego też udało się Jej stworzyć coś, wydawałoby się, niemożliwego do stworzenia: Arcyciekawego bohatera z kogoś, kto na takiego bohatera w żadnym stopniu się nie nadaje. • Jeśli Cię też najbardziej obchodzi człowiek, ta książka głęboko Cię poruszy, wprawi w nostalgiczny nastrój, pobudzi do refleksji i nie pozwoli o sobie szybko zapomnieć. • Kamila Sośnicka •