Moralność pani Dulskiej
Reżyseria:
Tomasz Zygadło
Najsłynniejszy, do dziś pozostający w repertuarach teatrów dramat Gabrieli Zapolskiej (1857-1921). Dowodem popularności tej "tragikomedii kołtuńskiej" jest wciąż żywy w społecznej świadomości termin "dulszczyzna" jako synonim mieszczańskiej hipokryzji, ciasnoty horyzontów i nadmiernie wysokiego mniemania o własnych walorach moralnych. Sztuka pisana pospiesznie, pod presją trudności finansowych, od razu wystawiona w teatrze krakowskim (w grudniu 1906), ujawniła nie tylko demaskatorskie pasje Zapolskiej - kobiety wyzwolonej, ale także nerw dramaturgiczny autorki, jej świetną znajomość wymogów sceny i tajników sztuki aktorskiej. To jeden z powodów, dla których wciąż grywa się tę klasyczną komedię z kilkoma wspaniale napisanymi rolami. Drugi to zadziwiająca aktualność sztuki w każdej epoce. "Dulszczyzna" nie chce się stać pojęciem historycznym, stale odradza się w nowej, może groźniejszej dla zdrowia społecznego postaci. Prostactwo, zakłamanie, tuszowanie wszelkich skandali i dbanie o zewnętrzne pozory, usta pełne szlachetnych słów i świństwa wyrządzane innym po cichu, przekonanie, że pieniądz nie cuchnie i wszystko może - to zjawiska i postawy bynajmniej nie przebrzmiałe. Twórcy spektaklu nie musieli więc uwspółcześniać tekstu ani "odkrywczo" go odczytywać, by Zapolska zabrzmiała współcześnie. W telewizyjnej inscenizacji jedynie przesunięto akcję w lata 20 naszego wieku, aby uciec od secesyjnych pluszów, aksamitów, ciężkich kostiumów, przytłaczającej scenografii i dusznej atmosfery "strasznomieszczańskiego" salonu. Reżyser Tomasz Zygadło, który przed laty wystawił z sukcesem "Ich czworo", po raz drugi główną rolę powierzył Annie Seniuk. Wspaniała odtwórczyni ról kobiet ciepłych i sympatycznych stworzyła postać osoby właściwie biednej, przeciwko której wszyscy się sprzysięgają. Pani Dulskiej, tak dbającej o dobry wizerunek rodziny, bez przerwy jakieś kłopoty walą się na głowę. Syn włóczy się po kawiarniach i zadaje nie wiadomo z kim - niechby już lepiej romansował ze służącą w domu, zamiast "lampartować" po mieście. Mela i Hesia, dorastające pannice, tylko tańce mają w głowie. Mąż bez przerwy drepcze po mieszkaniu, że i na kopiec Kościuszki by zaszedł, milczy, a gdy już raz się odezwie, to tylko po to, żeby zdystansować się od wszelkich problemów. Pani Aniela może liczyć właściwie tylko na kuzynkę Juliasiewiczową. Gdy Hanka zajdzie w ciążę, a dureń Zbyszko postanowi ożenić się ze służącą, sprytna niewiasta pomoże pani Dulskiej wszystko tak zorganizować, aby mogła "swoje brudy wyprać we własnym domu" i żeby "moralność" znów zatriumfowała
Moralność pani Dulskiej
Autor:
Gabriela Zapolska
Moralność Pani Dulskiej tragifarsa kołtuńska jest dramatem w trzech aktach Gabrieli Zapolskiej należącym do kanonu literatury polskiej. Premiera utworu miała miejsce w Krakowie w 1906 roku. Sztuka opisuje obyczaje panujące w mieszczańskiej rodzinie Anieli Dulskiej. Główna bohaterka jest osobą dwulicową. Przykłada wielu starań, aby na pokaz, w oczach sąsiadów, wypaść na osobę szacowną i godną poważania. Ale są to tylko pozory, pod którymi kryje się wyrachowany egoizm, chciwość, brak życzliwości i pogarda dla ludzi ubogich. W domu pani Dulskiej królują interesowność i zakłamanie, czystej kalkulacji podporządkowany jest na przykład stosunek bohaterki do romansu jej syna ze służącą Hanką. Moralność pani Dulskiej jest krytyką mentalności drobnomieszczańskiej z silnym przesłaniem moralnym. Utwór zawiera zarówno elementy komedii, w których zachowanie kołtuńskie okazuje się godne śmiechu, jak i tragedii, gdzie to zachowanie prowadzi do ludzkich dramatów i łez. Sztuka spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem, zarówno wśród widzów, jak i ludzi teatru. Była wielokrotnie wystawiana, często w doskonałej obsadzie aktorskiej. Dzisiaj jest tym bardziej aktualna, że we współczesnym świecie całkowitej tolerancji i odchodzenia od moralności chrześcijańskiej coraz trudniej krytykować chciwość i fałszywość pań i panów Dulskich.
Kategorie
Dostępność
Osoby
Jakubowski Jan Zygmunt
(12)
Popławska Anna
(20)
Taborski Roman
(21)
Weiss Tomasz
(22)
Zapolska Gabriela
(125)
Zwiń
Czachowska Jadwiga
(7)
Czapczak Marek
(8)
Damięcki Grzegorz
(9)
Górnicki Jarosław
(9)
Janowska Alina
(9)
Jarecki Andrzej
(7)
Konopnicka Maria
(10)
Lipski Jan Józef
(7)
Michałowski Janusz
(9)
Nowacka Irena
(12)
Rybkowski Jan
(11)
Seniuk Anna
(9)
Willman Anna
(8)
Wrzesińska Barbara
(8)
Zygadło Tomasz
(10)
Wydawcy
Biblioteka Wysyłkowa
(14)
Państwowy Instytut Wydawniczy
(15)
Werset
(14)
Wydawnictwo Literackie
(21)
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
(14)
Zwiń
Fabryka Pomocy Naukowych
(4)
Fundacja Klucz
(7)
Greg
(10)
GREG
(5)
Książka i Wiedza
(6)
Legimi
(4)
Mediaprofit
(8)
Ossolineum
(4)
Siedmioróg
(4)
Telewizja Polska
(11)
Wydaw. Literackie
(5)
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
(9)
Wydawnictwo Greg
(9)
Wydawnictwo Łódzkie
(7)
Wydawnictwo Zielona Sowa
(5)