„Nie śmiejmy się z legend. W każdej z nich jest ziarno prawdy, choć nie zawsze umiemy je wyłuskać z obrosłej wokół niego bajki i fantazji.”

Nieśmiały redaktor zostaje zaproszony do wzięcia udziału w archeologicznej ekspedycji, dzięki której ma nadzieję napisać ciekawy artykuł do swojej gazety. Wraz z profesorem Nemstą i jego grupą badawczą mają zbadać tajemniczy kurhan znajdujący się w samym środku otoczonego bagnami uroczyska.

Wykopaliska jednak nie idą zgodnie z planem. Ktoś cały czas próbuje przeszkodzić poszukiwaczom w odkryciu prawdy o kurhanie. Czy ma z tym coś wspólnego złośliwość miejscowego diabła Kuwasy, który według legendy strzeże skarbów znajdujących się w grobowcu?

Nieoczekiwanie okazuje się, że tajemnica kurhanu może mieć związek z pobliską XII-wieczną romańską kolegiatą i zniknięciem zabytkowego relikwiarza.

Czy archeologom uda się rozwiązać zagadkę ukrytą w murach starożytnej świątyni, a dociekliwemu redaktorowi udowodnić, że nie taki diabeł straszny jak go malują?

Powieść Zbigniewa Nienackiego Uroczysko została po raz pierwszy wydana w 1957 roku i nie była pomyślana jako książka o Panu Samochodziku. Autor zdecydował się jednak na zmianę głównego bohatera i rysu fabuły. Powieść już pod nowym tytułem Pan Samochodzik i święty relikwiarz została opublikowana jako część cyklu i stanowiła prequel do opowieści o przygodach detektywa-amatora.