W książce autor analizuje teorię dezintegracji pozytywnej Kazimierza Dąbrowskiego ze szczególnym uwzględnieniem jej pedagogicznych implikacji dla współczesnych nauk społecznych. Koncepcja ta znalazła uznanie w świecie naukowym, ale pomimo tego jej recepcja podejmowana jest głównie poza granicami naszego kraju. Zajmuje się ona procesem ontogenetycznego rozwoju człowieka. Na tle innych tego typu teorii wyróżnia się tym, że w pozytywny sposób pojmuje dużą część zaburzeń psychicznych, zwłaszcza nerwice i psychonerwice. W inny sposób definiuje też zdrowie psychiczne i chorobę psychiczną. Zgodnie z nią część zaburzeń psychicznych dezintegrujących psychikę człowieka ma kluczowe znaczenie dla jego przyspieszonego rozwoju. Ten tok rozumowania teoria ta przenosi również na obszar zagadnień związanych z edukacją, zwłaszcza na problematykę uczniów zdolnych i związanych z nimi oddziaływań wychowawczych. Daje to rozległe pedagogiczne implikacje.

Głównym celem publikacji jest przedstawienie oryginalnej koncepcji wybitnego polskiego badacza w kontekście edukacyjnym. Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy jej aplikacja w pedagogice i edukacji jest korzystna, czy też jest to koncepcja przestarzała, nieznajdująca już zastosowania.

Zastosowaną metodą badawczą, jest hermeneutyczna analiza rozpraw Dąbrowskiego, która polega na interpretacji i rozumieniu zobiektywizowanych źródeł kulturowych, jakimi są jego teksty. Analizowane są zatem prace autora teorii dezintegracji pozytywnej i wydobywane z nich te treści, które dają możliwość wglądu w to, w jaki sposób rozumiał on kwestie edukacyjne i społeczne oraz jak wpisują się one dzisiaj w nauki społeczne i praktykę oświatową.