„Orzeł w kurniku. Z życia Stanisława Wyspiańskiego” dziennikarki Krystyny Zbijewskiej – to jedna z najp­iękn­iejs­zych­, starszych książek poświęconych wybitnemu Artyście. To efekt wielu lat spędzonych w archiwach miejskich, kościelnych czy sądowych, w bibliotekach i czytelniach, w poszukiwaniu cennych, starych publikacji, wizyt w prywatnych mieszkaniach – wypełnionych pamiątkami i dziełami Wyspiańskiego. Autorka spotkała się z osobami pamiętającymi tamte czasy, znającymi rodzinę Wyspiańskiego, mówiącymi o Nim „Staś” lub „wujek”. • Zaczęła od Konar, rodzinnej wsi żony Teofili Pytko, prowadziła również badania w Węgrzcach, Bronowicach, Żabnie, Krakowie, Bochni czy na Śląsku. W stulecie urodzin Artysty poznała i wielokrotnie później rozmawiała o Ojcu z córką – Heleną Chmurską, a po jej śmierci wiele nocy spędziła nad tekami Wyspiańskiego z wnuczką artysty Krystyną Michalską. Na podstawie prowadzonych badań przygotowywała artykuły, które ukazywały się w prasie. Po apelach wybitnych krytyków (m.in. dr. Dużyka i prof. Wyki) w 1980 r. ukazała się pierwsza i zarazem najważniejsza książka w całym dorobku Zbijewskiej – „Orzeł w kurniku”. Publikacja otrzymała znakomite recenzje, m.in. od Wojciecha Natansona oraz Karola Estreichera. Wzbudziła także zachwyt wśród czytelników – swoją autentycznością, pasją, dokładnością, bogactwem faktów. • A tytuł? Kiedyś Feliks „Manggha” Jasieński ze wstrętem wyraził się o kamienicy na Krowoderskiej, w której Mistrz mieszkał, a Jego nazwał „orłem zamkniętym w kojcu dla kur”. Kojcem był Wyspiańskiemu cały prowincjonalny Kraków, w którym dusił się i spotykał z wrogością i niezrozumieniem, klatką był także zniewolony kraj. • Ta książka to opowieść o genialnym, krakowskim artyście, o Jego wrażliwości, kruchości, samotności, a jednocześnie potężnej sile, pracowitości i mądrości. To lektura obowiązkowa dla pasjonatów sztuki, Młodej Polski i krakowskich klimatów z przełomu XIX/XX wieku. • W 2017 r. ukazał się reprint wydany przez Fundację Promocji Kultury „Urwany Film”. • Joanna Muniak • Biblioteka Kraków