Tłumaczyć język Prousta znaczy zachować zdania w kształcie, w jakim zostały zamknięte, aby ich bukiet nie zwietrzał. Te konstrukcje przywodzą na myśl impresjonistyczne obrazy i działają w równie zaskakujący sposób.
Kiedy w Muzeum d’Orsay spojrzymy z bliska na Huśtawkę Auguste’a Renoira, ujrzymy tylko grę barwnych plam. Szybkie uderzenia pędzla, który zdaje się mieszać farby bezpośrednio na płótnie, zamiast na palecie – żadnych konturów, tylko sąsiadujące z sobą odcienie kobaltu, błękitu pruskiego, żółci, szmaragdowej i oliwkowej zieleni. Patrząc z bliska, podziwiamy dzieło sztuki bezkształtnej, art informel. Dopiero z dystansu widać, że niebieskawe fiolety z lewej to pień drzewa, a zgaszone zielenie i żółcie to cienie na białej kobiecej sukni z kokardami, które malarz zaznaczył niedbale rozbieloną ultramaryną.
Podobnie zdania Prousta sprawiają, podczas pierwszego czytania, wrażenie abstrakcyjnych konstrukcji. Urzekają oryginalną muzyką, ale ich sens nam umyka i staje się z wolna jaśniejszy przy ponownej lekturze. To naturalne i z całą pewnością celowe – zdania autora cyklu W poszukiwaniu utraconego czasu są do wielokrotnego czytania.
W jednym z esejów zbioru Przeciwko Sainte-Beuve’owi Marcel Proust zaznacza: „Piękne książki są napisane jak gdyby w obcym języku”.
Jacek Giszczak
The Secret Garden is a children's novel by Frances Hodgson Burnett first published as a book in 1911, after a version was published as an American magazine serial beginning in 1910. Set in England, it is one of Burnett's most popular novels and is considered a classic of English children's literature. Several stage and film adaptations have been made. The American edition was published by Stokes with illustrations by Maria Louise Kirk (signed as M. L. Kirk) and the British edition by Heinemann with illustrations by Charles Heath Robinson. At the turn of the 20th century, Mary Lennox is a sickly and unloved 10-year-old girl, born in India to wealthy British parents who never wanted her. She is cared for by servants, who allow her to become a spoiled, aggressive and selfish child. After a cholera epidemic kills her parents and the servants, Mary is discovered alive but alone in the empty house. She briefly lives with an English clergyman and his family before she is sent to Yorkshire, in England, to live with Archibald Craven, an uncle whom she has never met, at his isolated house, Misselthwaite Manor. At first, Mary is as rude and sour as ever. She dislikes her new home, the people living in it, and most of all, the bleak moor on which it sits. However, a good-natured maid named Martha Sowerby tells Mary about the late Mrs Craven, who would spend hours in a private walled garden growing roses. Mrs Craven died after an accident in the garden, and the devastated Mr Craven locked the garden and buried the key. Mary becomes interested in finding the secret garden herself, and her ill manners begin to soften as a result. Soon she comes to enjoy the company of Martha, the gardener Ben Weatherstaff, and a friendly robin redbreast. Her health and attitude improve, and she grows stronger as she explores the moor and plays with a skipping rope that Mrs Sowerby buys for her. Mary wonders about both the secret garden and the mysterious cries that echo through the house at night.
Marcel Proust
- Ur.
- 10 lipca 1871 w Paryżu
- Zm.
- 18 listopada 1922 w Paryżu
- Najważniejsze dzieło:
- W poszukiwaniu straconego czasu
Pisarz fr., którego cykl powieściowy, W poszukiwaniu straconego czasu, uważny jest za przełomowy dla prozy XX wieku. Właściwym tematem obejmującego siedem tomów dzieła Prousta jest czas i możliwość jego ,,odzyskania" dzięki pamięci - jednak nie przez świadome opracowanie intelektualne, ale poddanie się mimowolnemu wspomnieniu (legendarne działanie magdalenki namoczonej w herbacie) i utrwalenie życia poprzez sztukę. Powieść zawiera przy tym obserwacje obyczajowe, refleksje o sztuce, impresje na temat krajobrazów, miejsc i sposobu ich postrzegania oraz wnikliwe portrety psychologiczne, których sens i wartość nie wyczerpuje się jednak w odkryciu psychologicznych uwarunkowań postaci, wpisując się w szerszą opowieść o pracy pamięci, a tym samym przekraczając formułę powieści psychologicznej.Pierwsza większa publikacja Prousta, zbiór artykułów ,,Les Plaisirs et les Jours" (1896) nie została przyjęta przychylnie przez krytykę, zaś pierwszy tom ukończonego już cyklu W stronę Swanna (1913) nie wywołał właściwie żadnej reakcji. Za życia autora, który tymczasem zyskał pewne uznanie w świecie literackim, ukazały się jeszcze tomy: W cieniu zakwitających dziewcząt (1919, nagroda Goncourtów), Strona Guermantes (1920 cz. 1, 1921 cz. 2) oraz Sodoma i Gomora (1921 cz. 1, 1922 cz. 2). Ostatnie lata życia Proust, cierpiący od dzieciństwa na astmę i prawdopodobnie silną alergię, spędził w odosobnieniu w swoim paryskim mieszkaniu, pracując nocami. Dzieło jego życia, stanowiące całość już w 1911 r., było z czasem uzupełniane, a ostatnie tomy nie zostały dopracowane przez autora. Po jego śmierci ukazały się dopełniające cykl powieści: Uwięziona (1923), Nie ma Albertyny (1925; tom posiada dwie różne wersje zakończenia) i ,Czas odnaleziony (1927), a także nieukończona (porzucona ok. 1901 r.) powieść zawierająca prototypy wielu postaci i wątków Jan Snateuil (1952).
