Fizyczna przestrzeń biblioteki

• 

  Poznań PBP
  Pani Maja Wojciechowska jest absolwentką bibliotekoznawstwa i informacji naukowo-technicznej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, doktorem nauk humanistycznych z zakresu bibliologii. Pracuje na Uniwersytecie Gdańskim. Zajmuje się organizacją i zarządzaniem bibliotek, marketingiem bibliotecznym oraz zarządzaniem wiedzą w instytucjach komercyjnych i non profit. • W przedstawionej publikacji zaprezentowano zbiór prac zawierających zagadnienia związane z nowoczesnym postrzeganiem roli biblioteki oraz jej fizycznej przestrzeni. Przeanalizowano różne koncepcje architektoniczne, planowanie przestrzenne wnętrza bibliotek, rozwiązania sprzętowe oparte na przykładach poszczególnych bibliotek polskich i zagranicznych, zarówno publicznych, szkolnych, dziecięcych czy uniwersyteckich. • Autorzy nawiązali do krótkiej historii bibliotek, aby czytelnik miał szersze ujęcie podejmowanego tematu. Od początku swego istnienia biblioteki ulegały nieustannym przemianom architektonicznym, które były narzucane przez daną epokę, w której rozkwitały, a także musiały podporządkowywać się potrzebom czytelnika. Najbardziej intensywny rozwój architektury bibliotecznej przypadł na przełom XIX i XX wieku. Pojawiła się koncepcja, która istnieje do dziś, podział na czytelnię, magazyn i miejsce pracy bibliotekarza, nieco później zaczęto wdrażać rewolucyjny pomysł wolnego dostępu do półek. • W rozdziale Architektura bibliotek Lidia Szydłowska przedstawiła wiele interesujących architektonicznie bibliotek z całego świata. Podkreśliła ich różnorodność, z jednej strony dążenie do innowacyjności a z drugiej do podtrzymania tradycji. Taką biblioteką jest zaprojektowana przez Richarda J. Klarcheka Loyola University w Chicago. To biblioteka, w której czytelnik zamiast książki otrzymuje cyfrową informację w wygodnym fotelu, z pięknym widokiem na brzeg jeziora. Przykładem przeciwnym jest Biblioteka Musahino Art University w Tokio. W budynku ściany od podłogi po sufit wypełnione są półkami z książkami, ale pozostają też puste, czekające na zapełnienie. Z zewnątrz pokryta jest szkłem, dzięki czemu zbiory widoczne są już z daleka, a całość oparta jest na planie spirali, co daje użytkownikowi możliwość łatwego poruszania się po jej wnętrzu. • Nowoczesny budynek biblioteczny powinien być projektowany nie tylko przez architekta, ale przez cały zespół przyszłych odbiorców, składający się z: wykładowców, studentów, informatyków i bibliotekarzy. Brytyjski architekt Harry Faulkner-Brown wymienił najważniejsze zasady, które należy zachować przy projektowaniu akademickich bibliotek. Biblioteki te przyczyniły się do ukształtowania współczesnej organizacji budynków bibliotecznych. Najważniejszą zasadą jest elastyczność obiektu, opartego na jednym module konstrukcyjnym, umożliwiająca szybkie i tanie zmiany organizacyjne w jego wnętrzu. Bowiem współczesna biblioteka musi być otwarta na wszelkie modyfikacje, wynikające z rozwoju technologii, informatyki czy cyfryzacji. Trudno przewidzieć jakim potrzebom będzie musiała sprostać za 10 lat, dlatego ważna jest możliwość łatwego dostosowywania się do nowych zadań. Bardzo istotna jest łatwość w przemieszczaniu się po wnętrzu biblioteki, podział na strefy, szybkość drogi książki do czytelnika, intuicyjne rozmieszczenie ułatwiające poruszanie się oparte na prostym planie, wszystko to składa się na zwartość i dostępność. Czytelnik potrzebuje informacji od zaraz, nie ma czasu na poszukiwania, błądzenie. • Na sukces biblioteki niewątpliwie wpływ ma lokalizacja (Aneta Kowalska, Urszula Matoga), jeśli położona jest w centrum, ma charakterystyczny kształt z pewnością ma szansę przyciągnąć więcej czytelników niż ta na obrzeżach miasta. Główna Miejska Biblioteka Publiczna w Wiedniu umiejscowiona jest nad stacją metra przy jednej z najbardziej ruchliwych ulic w mieście, ponadto jej architektura działa jak magnes - budynek wykonany jest ze schodów, prowadzących do biblioteki i… na jej szczyt, skąd można obejrzeć panoramę miasta. • W redagowanej książce Maja Wojciechowska opisuje biblioteki dziecięce w rozdziale Strefa dla młodego czytelnika – fizyczna przestrzeń dziecięcych instytucji bibliotecznych. Biblioteki te budowane są z wielką fantazją, bardzo kolorowe, kształtne, np.: kosmiczna Biblioteka Planeta 11 w Olsztynie stanowiąca miejsce informatyki, nauki, rozrywki oraz ciekawej literatury czy Biblioteka Nautilius w Warszawie, która wykorzystując niewielką przestrzeń stworzyła klimat historii marynistycznych z wielką mapą morską na suficie otoczonej siecią rybacką wypełnioną maskotkami. Autorka przytacza także szereg przykładów z zagranicy, tak zaaranżowane miejsca sprawiają, że najmłodsi czytelnicy chcą przebywać w bibliotekach, w których są ciekawe książki, wydarzenia czy zabawy. • W rozdziale poświęconym bibliotekom szkolnym Biblioteczna przestrzeń w nowoczesnej szkole, autorka Jolanta Laskowska zwraca uwagę na to jak ważny jest kontakt młodego czytelnika z książką. Miejsce biblioteki musi być na tyle atrakcyjne, aby uczeń chciał spędzać tutaj również czas wolny. W pomieszczeniach powinno dominować naturalne światło, ciekawe meble i kolory, łatwy dostęp do książek, nowoczesny sprzęt techniczny i elektroniczny, wygodna kanapa i fotele, gdyż młodzież lubi spędzać czas w grupie. Atrakcyjna biblioteka szkolna stwarza szansę na poprawę czytelnictwa a tym samym na efektywność kształcenia. • Autorki rozdziału dotyczącego Organizacji pracy bibliotek w kulturze zachodniej (…) Aneta Kowalska i Urszula Matoga zwracają uwagę m. in. na znaczenie trzeciego miejsca (wg. teorii Raya Oldenburga) w bibliotece, gdzie czytelnik będzie chętnie przebywał, aby się zrelaksować, poczytać, posłuchać muzyki czy obejrzeć film, a wypożyczenie książki nie będzie już najważniejsze. • Autorzy podają wiele przykładów bibliotek uniwersyteckich – m.in.: ukraińskich austriackich, szkockich, niemieckich czy polskich. W ostatnich latach zauważa się tendencję do tworzenia centrów informacji, i tak Biblioteka Główna Uniwersytetu Poznańskiego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu spełnia taką funkcję. Dogodne rozmieszczenie na poszczególnych kondygnacjach, na parterze, hol ekspozycyjny, sala, bistro, na piętrze czytelnia, wolny dostęp do półek, wyżej kolejne czytelnie i zbiory monografii naukowych. Jest również zaplecze dydaktyczne przystosowane do prowadzenia szkoleń, wykładów, i. in. Ponadto na każdym piętrze dostęp do stanowisk komputerowych, samoobsługowych urządzeń do kopiowania, miejsc wypoczynku, oraz wyjścia na taras. • W funkcjonowaniu bibliotek, jak opisuje Nina Kaczmarek, kluczowa jest jej promocja i narzędziem do realizacji tego celu jest marketing wizualny oraz kształtowanie oferty usługowej w kontekście realizacji celów marketingowych. Dlatego tak ważne są wystrój, światło, kolor, architektura, organizacja przestrzeni, które mają nie tylko przyciągnąć czytelnika, ale go utrzymać. • W przedstawionej książce czytelnik ma możliwość poznania bibliotek polskich i zagranicznych, w których zastosowano nowoczesne rozwiązania architektoniczne zarówno samych budynków jak i wyposażenia wnętrz. Jest to bardzo interesująca publikacja dla bibliotekarzy i wszystkich użytkowników bibliotek. Książka z pewnością poszerzy horyzonty na temat aranżacji bibliotek oraz zagospodarowania obiektów bibliotecznych, które z powodzeniem już są stosowane. • Polecam książkę wszystkim, którzy zainteresowani są wizją nowoczesnej i atrakcyjnej biblioteki, w której czytelnik znajduje wszystko, czego potrzebuje i chętnie spędza swój czas. • Opracowała : Karolina Ratajczak • Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu

Brak wątków