Epizody Powstania Styczniowego w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego:

Wydany w maju 2013 r. przewodnik z ambicjami popularnonaukowej monografii p.t. Epizody powstania styczniowego w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego - w 150 rocznicę wybuchu. Jej opracowaniem zajął się ostrowiecki historyk wojskowości Dariusz Kaszuba, jego działem jest opis wydarzeń politycznych i militarnych z lat 1863-1864 oraz związanych z nimi miejsc w naszym regionie. Część biograficzną napisali Norbert Zięba oraz Marta Pająk i Marlena Chlebna, rozdział poświęcony nazwom miejscowości jest dziełem regionalisty Zbigniewa Tyczyńskiego. Książka jest bogato ilustrowana mapami oraz zdjęciami – zarówno archiwalnymi jak i wykonanymi współcześnie przez ostrowieckich krajoznawców i profesjonalnego fotografika Andrzeja Ładę. Jej lektura uświadamia czytelnikom, że już w pierwszych powstańczych wystąpieniach w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. czynnie uczestniczyli młodzi patrioci z Ostrowca , którzy w obawie przed branką do carskiej armii najpierw ukrywali się w lasach koło Ćmielowa, a następnie oddali się pod komendę Mariana Langiewicza. Do partyzanckich oddziałów trafiali przedstawiciele najbardziej szanowanych ostrowieckich rodów (m.in. Saskich, Mrozowskich, Szymańskich i Milczarskich). Piękne karty w dziejach powstania zapisali księża z podostrowieckich parafii, m.in. cywilny naczelnik województwa sandomierskiego Kacper Kotkowski z Ćmielowa czy Ignacy Grynfeld z Szewnej. Dowody patriotyzmu i bohaterstwa dawały również ostrowczanki, m.in. niosąca pomoc rannym Teresa Narewska czy też walcząca z bronią w ręku Lucyna Żukowska. Mało znany jest fakt przykładnego ukarania lojalnego wobec Rosjan i sabotującego postanowienia Rządu Narodowego burmistrza Ostrowca Lucjana Janickiego, który w czasie krótkotrwałego zajęcia miasta przez powstańców został skazany na śmierć i powieszony 13 listopada 1863 r. Z kolei okoliczności ujęcia rannego w bitwie pod Bodzechowem pułkownika Zbigniewa Chmieleńskiego i stracenia przez Rosjan w Ostrowcu walczącego po stronie Polaków dezertera z armii carskiej Stefana Szeremietiewa zainspirowały Stanisława Rembeka do napisania powieści historycznych Przekazana sztafeta oraz Igła wojewody, które z kolei stały się kanwą scenariusza filmu Juliusza Machulskiego Szwadron z 1992 r. Zawarte w nim sceny batalistyczne w pewnym stopniu nawiązują do przebiegu zwycięskiej dla Polaków bitwy pod Jeziórkiem koło Ostrowca stroczonej 5 marca 1863 r. [https://ostrowiec.travel/aktualnosci/wydawnictwa_z_okazji_roku_powstania_styczniowego