Zwiedzając przed laty zakopiańską „Atmę” – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, wiedziałam niewiele ponad to, że Karol Szymanowski był wybitnym kompozytorem. Parę miesięcy później była to postać już dobrze mi znana. Jest kilka dobrych książek o Szymanowskim – np. autorstwa Teresy Chylińskiej, polskiej muzykolog, badaczki twórczości artysty; kuzyna i przyjaciela Jarosława Iwaszkiewicza czy ciepłe wspomnienie domu rodzinnego Szymanowskich herbu Korwin – siostry kompozytora, pisarki i tłumaczki Zofii Szymanowskiej. Do antykwariatu wybrałam jednak antologię O Karolu Szymanowskim w opracowaniu Zdzisława Sierpińskiego, w której w znakomity sposób zaprezentowano życie i twórczość artysty. Jest ona hołdem złożonym twórcy Harnasi i Króla Rogera. Zawiera fragmenty z utworów ww. osób, a także Artura Rubinsteina, Leona Schillera, Zygmunta Mycielskiego, a nawet samego Szymanowskiego, który zostawił bogaty zbiór pism. Z okładki patrzy na nas Karol Szymanowski, jest to reprodukcja pastelu Stanisława Ignacego Witkiewicza. W środku bogactwo zdjęć – ukochana Tymoszówka (obecnie Ukraina) z rodzinnym dworem, w którym 3 października 1882 r. przyszedł na świat „Katot” (tak nazywali go domownicy); drugi dom w Elizawetgradzie (obecnie Kirowograd), gdzie spędzano zimę i dzieci pobierały edukację; okres studiów muzycznych w Warszawie i przyjaźni ze skrzypkiem Pawłem Kochańskim oraz pianistą Arturem Rubinsteinem; koncerty; lata I wojny; podróże. Z racji moich zainteresowań najbliższy jest mi okres zakopiański. Karol od młodych lat bywał pod Giewontem, ale np. w 1914 roku zakopiańska atmosfera była mu „dziwnie obca”, a miejsce obojętne. W latach dwudziestych XX w. był zafascynowany sztuką góralską. Miłość zaczęła się pod koniec 1930 r. w willi „Atma” (dusza). Był to jedyny w życiu dom Karola po rodzinnej Tymoszówce, przystań, gdzie wracał z licznych wyjazdów, do których zmuszała go sytuacja rodzinna i zdrowotna. Zgodnie z zaleceniami lekarzy, w 1935 r. musiał na zawsze opuścić ukochaną „Atmę”. Klimat Zakopanego był dla niego zabójczy. • Życie zakończył w Lozannie w 1937 roku, został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce. Jego serce spłonęło 6 sierpnia 1944 roku w czasie powstania warszawskiego razem z kaplicą Sióstr Sercanek w Kościele św. Krzyża. Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem działa od marca 1976 r. To jedyne w Polsce muzeum biografi czne Szymanowskiego. Pomysł jego utworzenia wysunęła siostrzenica Krystyna Dąbrowska, fundusze na wykup willi zebrał Jerzy Waldorff . Antologia ukazuje nieszablonowe, światowe życie – kochającą się, • muzykalną rodzinę, ogromny sukces, przyjaźnie z wybitnymi osobami, ale i bolesne chwile z życia artysty – zmagania z brakiem pieniędzy, ciężką chorobą oraz problemami osobistymi. • Publikacja ukazała się także w jęz. angielskim i niemieckim. • Joanna Muniak • Biblioteka Kraków

Gorycz sławy • Co trzeba zrobić, aby nakręcić amatorski serial internetowy? Napisać scenariusz, zebrać grupę przyjaciół, którzy kochają fi lmy, kupić lustrzankę cyfrową, udostępnić swój dom na kilka/kilkanaście godzin tygodniowo, stworzyć na YouTubie stronę amatorskiego studia fi lmowego, a potem – Akcja! – ciężko pracować przez kilka miesięcy i marzyć o sławie. • Co należy robić, kiedy po kilku miesiącach ciężkiej pracy serial nagle, z dnia na dzień zdobywa popularność w sieci, a sława, o której się marzyło, staje się rzeczywistością? Przed takim dylematem stanie główna bohaterka powieści Milion odsłon Tash Kathryn Ormsbee. Książka wydana została przez Wydawnictwo Otwarte pod marką Moondrive. • [Spoiler] Milion odsłon Tash to nowoczesna powieść dla młodzieży. Pełno w niej mediów społ­eczn­ości­owyc­h, YouTuba, Tumblra, Twittera, blogów, vlogów. Młodzi czytelnicy świetnie odnajdą się w świecie tagów, gifów, shipów, subskrypcji i wielu innych zagadkowych słów i ich znaczeń z wszechobecnej w dzisiejszych czasach sieci. W tym nowoczesnym świecie, pełnym szybkiego dostępu do informacji, kontaktów bez granic i błyskawicznych karier, ponadczasowe wartości okazują się najtrwalsze i najważniejsze, ważniejsze niż ilość subskrybentów, odsłon czy komentarzy. • Akcja powieści jest dynamiczna, jednak Kathryn Ormsbee prowadzi czytelnika niespiesznie i lekko, co jest dużą zaletą książki. Niepowtarzalny, pół żartem, pół serio styl autorki oddała w dobrym tłumaczeniu Zuzanna Byczek. Intrygującą, kolorową okładkę książki zaprojektowała Eliza Luty. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków

Karolina Lanckorońska – służba i zasługa • Wroku ubiegłym Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak” wydał (już po raz trzeci) książkę Wspomnienia wojenne Karoliny Lanckorońskiej. We wstępie czytamy: Działalność Cioci Karli i pamięć o niej są dla mnie punktem odniesienia i wzorem do naśladowania. Spuścizna pozostawiona przez nią i zadanie jej kontynuowania to wielki zaszczyt, a zarazem olbrzymia odpo­wied­zial­ność­. Autorem tych słów jest Jan Lubomirski-Lanckoroński. • Karolina Maria Adelajda Franciszka Ksawera Małgorzata Edina Lanckorońska z Brzezia herbu Zadora urodziła się w roku 1898. Wraz z początkiem okupacji podjęła decyzję porzucenia ukochanej pracy naukowej na rzecz służby Polsce. Była docentem historii sztuki, a jej koneksje w Europie umożliwiłyby jej emigrację. Jako działaczka Związku Walki Zbrojnej organizowała legalną kontrolę opieki więziennej – jej zadaniem było dożywianie więźniów politycznych na terenie Generalnej Guberni. Aresztowana przez gestapo, dwukrotnie skazana na śmierć, znalazła się w obozie koncentracyjnym w Ravensbrück. Przyjąwszy założenie: noblesse oblige, wymagała od siebie więcej niż od innych. Wychodziła z honorem z każdej sytuacji granicznej, nigdy nie tracąc ducha. Szanowny Czytelniku, jeżeli kiedykolwiek próbowałeś wyobrazić sobie cechy prawdziwego patrioty, znajdziesz je w tej książce. • Karolina Lanckorońska pisała Wspomnienia w latach 1945–1946 z zamiarem wydania ich w tłumaczeniu na język angielski. Wydawcy, do których wysłała tekst, odmówili współpracy określając go jako „zbyt antyrosyjski”. Po kilku latach próbę ponowiła w innym wydawnictwie – tym razem uznano go za „zbyt antyniemiecki”. Ostatecznie został wydany po raz pierwszy dopiero w 2000 roku. • Autorka dysponowała umiejętnością krótkiej, celnej analizy i rzeczowego opisu. Dzięki temu książkę czyta się z dużą przyjemnością. Wyjątkowo cenne są opisy okupowanych miast, np. Krakowa. • Wspomnienia są pamiątką spisaną ręką niezwykłej osoby. Nie zapominajmy, że Lanckorońska przekazała w darze Zamkowi Królewskiemu w Warszawie i Zamkowi Królewskiemu na Wawelu około 150 dzieł sztuki pochodzących ze zbiorów rodzinnych; 37 obrazów (wśród nich dwa dzieła Rembrandta) trafi ło do Warszawy, 85 obrazów – na Wawel, a kilkadziesiąt rysunków dawnych mistrzów przypadło Bibliotece Jagiellońskiej, Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Narodowemu w Warszawie oraz Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Wśród darów przekazanych Zamkowi w Warszawie znalazły się cenne obrazy z dawnej galerii króla Stanisława Augusta. • Lanckorońska była wielokrotnie odznaczana, m.in. Wielkim Krzyżem Orderu Polonia Restituta, w roku 1995 otrzymała srebrny medal Cracoviae Merenti (zmarła 7 lat później w wieku 104 lat), miała powiedzieć: Znam dwa słowa: służba i zasługa. Zasług nie mam, służyć się starałam. • Maria Mazur-Prokopiuk • Biblioteka Kraków

Chciałam Państwu zaprezentować doskonałą książkę dotyczą rodziny Kasprowiczów. Jan Kasprowicz, wybitny poeta, dramaturg, tłumacz, ostatnie lata życia spędził z trzecią żoną w swojej drewnianej willi „Harenda” w Zakopanem. Właśnie ta ostatnia towarzyszka życia, Marusia z Buninów Kasprowiczowa, jest autorką pierwszej, polecanej przeze mnie książki pt. „Dziennik”. • „Dziennik” to intymne wspomnienia Marusi, głównie z okresu małżeństwa z Janem, ale nie tylko, ponieważ niektóre wydania zawierają zapiski od 1910 aż do 1933 r. W 2001 r. Wydawnictwo Twój Styl wydało „Spadające księżyce” – wybór z tych pamiętników. Marusia nie ukrywa niczego przed czytelnikiem, znajdziemy opis codziennego życia młodej mężatki, troski, radości, ciężar obowiązku prowadzenia domu i stworzenia warunków do pracy poecie, ale i bunt wobec męża, kolejno rozpacz po śmierci Jana a potem pielęgnowanie jego pamięci, do końca życia prowadzenie „żywego” muzeum. Nie ukrywa także swego, jak na owe czasy trochę odważnego trybu życia. Ta swoista spowiedź ukazała się pierwszy raz w 1932 r. i wywołała w środowisku „burzę”. • Joanna Muniak • Biblioteka Kraków

Kim była piękna Zofia Glavani (1760-1822), bohaterka arcyciekawej książki prof. Jerzego Łojka „Dzieje pięknej Bitynki”? W oczach współczesnych uchodziła za femme fatale, urodziwą lecz przewrotną i bezwzględną. Jej historia brzmi wręcz niewiarygodnie – jako 17-letnia dziewczyna wprost ze stambulskiej ulicy, trafiła do posła nadzwyczajnego przy Porcie Osmańskiej – Karola Boscampa- Lasopolskiego, następnie potajemnie została żoną Józefa Witta, syna Jana, komendanta twierdzy w Kamieńcu Podolskim. Małżeństwo okazało się niedobrane. Uroda Zofii wzbudzała w Europie zachwyt a ona sama wikłała się w coraz to nowe przygody. • 6 grudnia 1791 roku, poznała pana na Tulczynie, jednego z najbogatszych ludzi ówczesnej Polski, magnata Stanisława Szczęsnego Potockiego, a w 1798 została jego żoną. Rozkochany w niej Potocki, założył koło Humania jeden z najp­iękn­iejs­zych­ parków – Sofiówkę. Stanisław Trembecki na polecenie Potockiego napisał poemat Sofiówka, w którym lirycznie oddał piękno parku. O parku pisali także Jan Ursyn Niemcewicz i Augustyn de Lagarde. Niezwykłe miała życie piękna Bitynka... • Polecam pasjonującą i szokującą – nawet na tle ówczesnej epoki – opowieść o burzliwym życiu prześlicznej Zofii. • Książka dostępna w większości Filii Biblioteki Kraków, w latach 80-tych była wielokrotnie wznawiana, ostatni raz w 1995 r. • Joanna Muniak • Biblioteka Kraków