W styczniu obchodzimy Dzień Babci i Dzień Dziadka. To wspaniała okazja, aby przeczytać z dziećmi książkę Barbary Kosmowskiej Niezłe ziółko. • Barbara Kosmowska jest autorką wielokrotnie nagradzaną w konkursach literackich. W 2015 roku otrzymała statuetkę „Guliwer w krainie liliputów” – nagrodę przyznawaną przez czasopismo „Guliwer” za całokształt twórczości. Kilka tygodni temu, za książkę Niezłe ziółko odebrała statuetkę i Nagrodę Żółtej Ciżemki przyznaną przez Bibliotekę Kraków za najlepszą książkę dla dzieci i młodzieży wydaną w 2016 r. • Niezłe ziółko to opowieść o ośmioletnim chłopcu i jego babci. Książka porusza w sposób niezwykle delikatny sprawy, o których trudno rozmawia się z dziećmi, takie jak choroba czy śmierć. • [Spoiler] Książka w mądry i wzruszający sposób opowiada o rzeczach ważnych i trudnych, zwraca uwagę na wyjątkową więź babci i wnuka. Historia Eryka i Babci Malutkiej uczy młodych czytelników, że nawet jeśli odchodzi ktoś bliski, nie jest to ostateczność. Warto pielęgnować wspomnienia, dzięki nim ukochana osoba zawsze pozostaje w naszym sercu, blisko nas. • Ilustracje do książki wykonała Emilia Dziubak. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków

Przeglądając nowości wydawnicze oraz będąc na 21. Międ­zyna­rodo­wych­ Targach Książki w Krakowie zauważyłam, że jedna z publikacji dla dzieci w wieku od 9 do 14 lat wyróżnia się oryginalnym i zaskakującym tytułem: Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. 100 historii niezwykłych kobiet. Tytuł sugeruje, że będą to „mocne” opowiadania, skoro adresowane są do buntowniczek, czyli niegrzecznych, rozpieszczonych, tupiących nogą dziewczyn. W rzeczywistości tak nie jest. Określenie „buntowniczek” rozumiane jest w kontekście osób pewnych siebie, które przeciwstawiały się sytuacji politycznej, obyczajowej, kulturowej danego kraju, własnym ograniczeniom i potrafi ły głośno o tym mówić. • Książka powstała w ramach crowdfundingu, czyli dzięki wpłatom ponad dwudziestu tysięcy osób z ponad sied­emdz­iesi­ęciu­ krajów świata. Dzięki zbiórce internetowej autorki zebrały przeszło milion dolarów na wydanie publikacji. W ciągu pół roku sprzedano ponad pół miliona egzemplarzy. Elena Favilli to dziennikarka i prze­dsię­bior­czyn­i medialna, wydała pięć książek dla dzieci. Francesca Cavallo jest pisarką, autorką siedmiu książek dla dzieci, wielokrotnie nagradzaną reżyserką teatralną oraz inicjatorką Międ­zyna­rodo­wego­ Festiwalu Zrównoważonej Wyobraźni. Wspólnie stworzyły pierwszy dziecięcy magazyn na iPada „Timbuktu Magazine” oraz projekt „Timbuktu Labs”. W książce znajduje się informacja, że celem projektu jest „wytyczenie nowych granic mediów dziecięcych poprzez połączenie skłaniających do refl eksji treści, wybitnego wzornictwa i ilustracji oraz najn­owoc­ześn­iejs­zych technologii”. • Prezentowana książka to zbiór bajek – historii o kobietach z całego świata walczących o wolność, przekonania, prawo do inności, nauki, a przede wszystkim dążących do realizacji marzeń. Przekrój bohaterek jest bardzo różnorodny biorąc pod uwagę: kraj pochodzenia (Włochy, Stany Zjednoczone, Kuba, Ghana, Chiny, Syria, Kenia, Afganistan), rok urodzenia, czy też profesję (pisarka, malarka, podróżniczka, oceanolożka, dyrygentka, tatuażystka, zawodniczka formuły 1, uczona, matematyczka). Warto wspomnieć, że wszystkie nazwy zawodów lub profesji zostały podane w rodzaju żeńskim, latego niektóre mogą brzmieć nietypowo, być nieznane lub trudne do wyartykułowania. Spośród znanych kobiet znalazła się m.in. Astrid Lindgren, Serena i Venus Williams, Maria Montessori, Kleopatra, Jane Austen, Hillary Rodham Clinton, Elżbieta I, Coco Chanel, Michelle Obama. Pojawiają się również nazwiska osób niekoniecznie znanych, ale które miały wpływ na rozwój świata. Polskę reprezentują trzy postaci: Irena Sendlerowa, która w czasie wojny ratowała dzieci żydowskich rodzin, Maria Skłodowska-Curie, która wraz z mężem odkryła dwa pierwiastki prom­ieni­otwó­rcze­, oraz Tamara Łempicka, malarka polskiego pochodzenia. • Przedstawienie krótkich opowiadań o bohaterkach przełamuje stereotypowe myślenie o rolach społecznych, które przypisane są kobietom. Przedstawienie postaci rzeczywistych dodatkowo wzmacnia przekaz i zachęca młodych czytelników do poszukiwania własnej życiowej drogi i podejmowania działań. • Autorki książki zakładały, że dzięki tym opowieściom młode czytelniczki zostaną zachęcone do pokonywania własnych słabości oraz trudności, a także zmieniania świata. Po przeczytaniu wszystkich opowieści czytelnicy na pewno dojdą do wniosku, że o wielu osiągnięciach kobiet nie mieli pojęcia, a przecież wiele z nich otrzymało nagrody, w tym również Nagrodę Nobla. Dzięki tej publikacji dziewczynki mogą odnaleźć ulubioną bohaterkę, utożsamić się z nią, a także naśladować. Na końcu zastosowano ciekawy zabieg, jakim jest zostawienie dwóch pustych stron, by napisać własną historię oraz wykonać portret. Dzięki temu czytelniczki mogą poczuć się dowartościowane będąc w gronie niesamowitych i wyjątkowych kobiet świata. Autorki zapowiedziały, że w przyszłości pojawi się drugi tom Opowieści... • W całej książce zachowana jest taka sama, konsekwentna konstrukcja. Na jednej stronie znajduje się: imię i nazwisko, zawód lub dyscyplina, krótka opowieść o danej postaci i osiągnięciach, poniżej data urodzenia, często również śmierci, kraj pochodzenia, a obok barwny portret tej osoby opatrzony cytatem lub mottem. Większość opowieści zaczyna się od słów „Była sobie raz dziewczynka...”, co przy ciągłym czytaniu może nieco znudzić czytelnika. Ilustracje wykonane zostały w różnych stylach, pracowało nad nimi ponad sześćdziesiąt artystek z całego świata. Polskie grono reprezentuje Zosia Dzierżawska, autorka ilustracji do książki m.in. „Jeśli o tobie zapomnę, stanę się kimś”, „Poleciały w kosmos”, czy „Sto nóg stonogi Fruzi”. • Uniwersalnym przesłaniem książki jest prawo do bycia innym, a przede wszystkim bycia sobą, czego życzę wszystkim, nie tylko dziewczynkom i kobietom. • Wiek: 9-14 lat • Paulina Knapik • Biblioteka Kraków

Pierwsza była ilustracja. Postać Mademoiselle Oiseau pojawiła się najpierw jako motyw na serwisie stołowym, który zaprojektowała szwedzka ilustratorka Lovisa Burfi tt. Mademoiselle wzbudzała dużą ciekawość, więc Lovisa Burfi tt zaczęła wymyślać jej historię i tak narodził się pomysł na książkę. O współpracę i napisanie opowieści ilustratorka poprosiła Andreę de la Barre de Nanteuil. Tak powstała niezwykła książka Historia Mademoiselle Oiseau. • [Spoiler] W Historii Mademoiselle Oiseau przeszłość miesza się z tera­źnie­jszo­ścią­. Magiczny świat i życie bohaterki intryguje Isabelle, choć czasem przeraża. Niejednokrotnie odnosi wrażenie, że wszystko, co związane jest z Mademoiselle Oiseau, jest takie nierzeczywiste. Dziewczynka nie chce jednak zastanawiać się, co jest prawdą, a co snem. Dzięki tej damie życie Isabelli stało się ciekawe, bogatsze o wiele ekscytujących przygód i wspomnień, a co najważniejsze – dziewczynka odkryła siłę woli. Mademoiselle jest tajemniczą osobą, nikt jej właściwie nie zna, nigdy nie wychodzi z domu. Żyje po swojemu, naginając rzeczywistość do własnych potrzeb i pragnień. Z życia tworzy fi lm, marzenie senne. Jest jak wróżka. • Celem autorek jest promocja wspólnego czytania na głos, książkę dedykują czytelnikom od ośmiu do stu dziesięciu lat. Rzeczywiście jest to bajka zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Wiele tu skojarzeń z literaturą dziecięcą: apartament Mademoiselle Oiseau, który w niezwykły sposób rozrasta się i mieści w sobie coraz to więcej pokoi i pomieszczeń, harmonijkowe schodki, które prowadzą na stryszek, szuflady pełne stylowych i niezwykłych przedmiotów przywodzą na myśl scenerię Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carolla; guzik z panterką to skojarzenie z magicznym koralikiem z Karolci, a ekscentryczna Mademoiselle przypomina bohaterki Babci na Jabłoni Miry Lobe czy Marry Poppins P.L. Travers. Magiczny Paryż, który jest tłem dla Historii Mademoiselle Oiseau, oraz postać Isabelli to z kolei skojarzenie z filmem Jeana-Pierrea Jeuneta Amelia. Dorosły czytelnik odnajdzie tu wiele inspiracji zaczerpniętych z mody, literatury czy muzyki minionych lat, zwłaszcza szalonych lat trzydziestych XX wieku. Wielce wymowne jest pojawienie się w Historii Mademoiselle Oiseau książki Portret Doriana Graya Oscara Wilde’a. • Ilustracje są ekscentryczne, jak sama bohaterka. Kreska Lovisy Burfitt jest ostra i wyrazista. Obrazki narysowane są tuszem lub namalowane farbą. Ilustratorka pracuje w branży modowej, co odzwierciadla się w jej ilustracjach, które wyglądają jak szkicownik projektanta mody. Tekst i ilustracje przeplatają się swobodnie, autorki książki dają sobie wiele swobody, ich motywem przewodnim jest wolność i magia bez granic. Historia Mademiselle Oiseau jest jak szkatułka pełna niezwykłych rzeczy, do której wciąż i wciąż chce się wracać. • Maria Twardowska-Hadyniak • Biblioteka Kraków

Nigdy wcześniej nie czytałam książek Marii Nurowskiej. Nie przepadam za nurtem tzw. prozy kobiecej – nie przez wzgląd na wysublimowany gust i czytelnicze ambicje, ale na niską tolerancję kiczowatych dialogów i czarno-białych postaci w książkach tego typu. Ze wstydem przyznaję się: błądziłam. Przeczytałam najnowszą książkę Marii Nurowskiej i już sięgam po jej starsze powieści. Dziesięć godzin, czyli ta ostatnia, jest literackim weto autorki wobec obecnej sytuacji politycznej. Na okładce Wydawca umieścił jej wypowiedź: Ta książka zrodziła się z mojej niezgody na to, co się dzieje wokół mnie, i przekonania, że nie można milczeć. • Powieść jest nawiązaniem do Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa. Nawet bohaterowie są ci sami: Woland, Asasello, Behemot, Fagot. Tym razem przybywają jednak nie na Patriarsze Prudy w Moskwie, w ateistycznym Związku Radzieckim, lecz do Warszawy, w katolickiej Polsce. Podobnie jak u Bułhakowa – fabuła książki Nurowskiej zbudowana jest na frapujących paradoksach. W Moskwie Szatan stał na straży fundamentów chrześcijaństwa. Tutaj, w katolickim kraju, wysłannicy z piekła mają na celu obalenie obecnego rządu, ponieważ działający (rzekomo) w imię katolickich wartości politycy zapominają o przyzwoitości. I znów aktualny staje się cytat z Fausta J.W. Goethego: Jam częścią tej siły, która wiecznie zła pragnąc, wiecznie czyni dobro. • W Dziesięciu godzinach co krok znajdujemy przykłady surrealizmu i absurdalnego humoru, jakby żywcem wzięte z książki Bułhakowa. Najwyraźniej widać je w opisach dywersyjnej działalności Asasella. Pojawiają się wyraźne odnośniki do osób piastujących współcześnie najważniejsze funkcje w Rzeczpospolitej, które stawiane są w tak zabawnych sytuacjach, iż podczas czytania trudno powstrzymać się od śmiechu. • Jakby dla przeciwwagi, na tle polityki, katastrofy lotniczej nad Smoleńskiem, wycinki lasów, czarnych parasolek itd., jak promień światła w tunelu rysuje się nie mniej ważny wątek powieści: historia Małgorzaty. Bohaterka jest sędziną i w całej szatańskiej intrydze odgrywa istotną rolę. Wzorem Bułhakowa – wraz z Małgorzatą pojawia się Mistrz. I miłość, która – tak jak czasem w życiu bywa – przychodzi późno, wydarzyć się nie powinna i dlatego właśnie się wydarza. Opozycjonistów „literatury kobiecej” mogą kłuć w oczy opisy rozkwitającego uczucia, ale koniec końców prawdopodobnie przyznają mi rację – jest to wątek potrzebny. Odrobina lukru w morzu groteskowej goryczy. • Powieść – traktowana zupełnie na serio – nie wszystkim się spodoba, ale też nie takie jest jej zadanie. Nurowska, oddając czytelnikowi tę książkę, rozkłada ją przed nim jak czarny parasol. Jak dobrze wiemy – gusta i poglądy są różne. Niektórzy z nas wolą kolorowe parasole. • Maria Mazur-Prokopiuk • Biblioteka Kraków

Wiek +4 • Książka Tomasza Małkowskiego zwraca uwagę i intryguje. Na okładce czytelnicy widzą uśmiechniętego chłopca, w ciemnych okularach i letnim stroju, który trzyma się poręczy, a obok tytuł „O Kamilu, który patrzy rękami”. Zaintrygowana takim zestawieniem postanowiłam wypożyczyć książkę. • Publikacja składa się z dwudziestu krótkich rozdziałów o interesujących tytułach np. „Ciocia wie lepiej”, „Słonie i osy”, czy „Ela karuzela”. Jest to opowieść o rodzinie, w skład której wchodzi mama, tata, 6-letnia Zuzia, 5-letni Kamil zwany „Milkiem” oraz pies Lupi. Rodzice są zaangażowani w wychowanie dzieci, otaczają ich miłością, wspólnie spędzają czas. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie to, że Kamil jest niewidomy. • [Spoiler] Książka Tomasza Małkowskiego jest obowiązkową lekturą przede wszystkim dla dorosłych, którzy na jej podstawie mogą porozmawiać z dziećmi o osobach niewidomych i ich sytuacji w codziennym życiu. Porusza ważne tematy, problemy i zjawiska społeczne, które warto poznać. Niestety przedstawia smutną prawdę o postawach wielu dorosłych i ich bezradności wobec osób niewidomych. Jednocześnie prezentuje wzorce zachowań, uczy tolerancji, pokazuje, że mimo niep­ełno­spra­wnoś­ci można realizować pasje i marzenia. Zastosowanie dużej czcionki zachęca dzieci do samodzielnego czytania, a humorystyczne ilustracje Joanny Rusinek dobrze korespondują z opisywanymi wydarzeniami. • Paulina Knapik • Biblioteka Kraków