Czytanie prozy Haruki Murakamiego jest jak słuchanie jazzu. Każda strona przepełniona jest sporą dozą improwizacji, czytelnik nie wie, czego może się spodziewać. Nie ma tu jednak słów zbędnych, niewnoszących niczego do fabuły. Wydaje się, że każdy zwrot użyty przez autora został dokładnie przemyślany i ma swoje miejsce oraz pełni konkretną funkcję. Można to wyraźnie zobaczyć również i w najnowszej powieści Murakamiego Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa. Choć początkowo sprawia ona wrażenie prostej opowiastki, to wraz z rozwojem wydarzeń, odkrywamy głębię, zarówno uczuć, jak i znaczeń.

Język japoński jest tak skonstruowany, że każde słowo coś w nim oznacza. Dzięki temu nadawanie dzieciom imion ma wymiar symboliczny, gdyż wraz z nazwiskiem mają stanowić one zapowiedź przyszłych dokonań danej osoby. Tsukuru Tazaki, główny bohater powieści, spotkał na swojej drodze czwórkę przyjaciół. Każde z nich miało nazwisko, którego częścią była nazwa koloru. W pewnym stopniu, definiowała ona ich charakter oraz sposób, w jaki byli oni postrzegani przez otoczenie. Tylko sam Tsukuru był bezbarwny, ponieważ nie krył on w sobie żadnego odcienia. Fakt ten znacząco zaważył na jego życiu - było ono miałkie, bezbarwne właśnie, pozbawione głębszego znaczenia czy też uczuć. Codziennie wykonywał sumiennie swoją pracę, wracał do domu i czasami podróżował po Tokio oglądając dworce. I nie wyróżniałby się niczym z tłumu, gdyby nie skrywana z przeszłości rana.

Murakami uwielbiany jest przez ludzi zachodu za połączenie uniwersalnych treści z japońskim duchem, jednak sami Japończycy podobno go nie dostrzegają. Dla nich książki te są niezwykle zachodnie. A jak jest w rzeczywistości? Jak zwykle prawda znajduje się gdzieś pośrodku. Z jednej strony powieść Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa jest uniwersalna, bowiem zagłębia się w problematykę ludzkich uczuć. Opowiada o przeżyciach osoby porzuconej, która po wielu latach próbuje dowiedzieć się, dlaczego tak się stało. Kto z nas nie doświadczył czegoś podobnego choć raz w życiu? Dzięki temu łatwiej możemy zrozumieć oraz utożsamiać się z uczuciami głównego bohatera. Z drugiej strony, Murakami zaprosił nas do poznania wnętrza typowej japońskiej duszy. W kraju tym zewnętrzne wyrażanie własnych uczuć jest rzeczą niezwykle niewskazaną. Dlatego też wiele rozmów pomiędzy bohaterami wydaje się sztywnymi, w pewnym stopniu wymuszonymi i tylko po części związane jest to z długimi latami rozłąki. Dialogi pozbawione są ozdobników, celnie trafiają w sedno problemu i starają się go rozwiązać. Murakamiemu udało się stworzyć książkę, której fabułę można by przenieść w inne, dowolnie wybrane miejsce i nadal zachwycałaby ona swoją prostotą, przy jednoczesnej wnikliwej analizie zachowań ludzkich.

Lata pielgrzymstwa Tsukuru Tazakiego przepełnione są samotnością, ciągłym zastanawianiem się, gdzie popełniony został błąd. Jedno zdarzenie z przeszłości tak wpłynęło na całe jego późniejsze życie, że przeszedł on przez najróżniejsze stadia odrzucenia. Wyraźnie zarysowana jest tu metafora człowieka, który nie potrafi rozpoznać się w lustrze, gdyż to, co go spotkało było poza jego kontrolą, więc i jego wizerunek musiał się zmienić. Przez wiele lat, Tsukuru poszukiwał sensu swojego istnienia, bojąc się jednak zmierzyć z prawdą. Aż w końcu, dzięki zewnętrznej sile, kobiecie, która podjęła decyzję za niego, zdecydował się wybrać na pielgrzymkę. Pielgrzymkę do miejsca, w którym rozpoczęła się jego przemiana. Książka Bezbarwny Tsukuru Tazaki i lata jego pielgrzymstwa jest powieścią, która powinna spodobać się osobom szukającym sensu życia. Stanowi ona też dobre wprowadzenie do twórczości Murakamiego, gdyż w przeciwieństwie do innych książek pisarza, nie ma tu tylu odniesień fantastycznych, choć momentami i tak realizm przeplata się z oniryzmem.

Barbara Łuszczek
DKK w Świeciu

2 grudnia 2013 roku w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Świeciu odbyła się promocja książki Ludwika Gólskiego Wspomnienia o kilku rodach z Kociewia.

Książka ta wykracza nie tylko po za granice Świecia, ale również Kociewia aż na Pomorze. Wprowadzeniem do rozmowy na temat tej publikacji był występ uczniów Szkół Katolickich im. ks. dra Bernarda Szychty oraz uczestników i laureatów IV Powiatowego Konkursu Recytatorskiego „Poeci z Kociewia”. Nie bez przyczyny tematem przewodnim była poezja ks. Janusza Stanisława Pasierba, bowiem na Pomorzu rok 2013 obchodzony jest jako „2013 Rok Księdza Janusza Stanisława Pasierba”. Recytację wierszy otworzyła piosenka do słów ks. Pasierba …nie wiedziałem, zaśpiewana przez Karolinę Winklarz. Następnie Sara Balicka recytowała wiersz Mirosława Glazika Pejzaż dzieciństwa, zdobywca I miejsca w kategorii szkoły gimnazjalne Wojciech Modrzewski zaprezentował wiersz ks. Pasierba Ornitologia pastoralis, wiersz Zygmunta Bukowskiego W uczynku serca zadeklamowała Anna Goras, Marta Ledzińska laureatka II miejsca w kategorii szkoły pona­dgim­nazj­alne­, zaprezentowała wiersz Anioł uszkodzony ks. Franciszka Kameckiego. Część muzyczno-literacką zamknęła Weronika Kiełpińska, która zaśpiewała wiersz do słów ks. Pasierba Na autostradzie.

Druga część spotkania to nie tylko Wspomnienia o kilku rodach z Kociewia, ale również osobiste wspomnienia z lat dzieciństwa i młodości autora. Ludwik Gólski urodził się w 1941 roku w Świeciu. Jest absolwentem I Liceum Ogól­noks­ztał­cące­go im. Floriana Ceynowy w Świeciu, z wykształcenia nauczyciel fizyki, inżynier, społecznik oraz wielki pasjonat żeglarstwa. Jest również autorem publikacji „Dzieje żeglugi”, którą napisał na potrzeby żeglarzy i historyków. Poza Świeciem mieszka już ponad 39 lat, jak wspomniał z wielkim sentymentem zawsze powraca do Świecia: Jako dziecko, młody chłopak pieszo i na rowerze poznawałem okolice Świecia, Diabelce, parowy, Deczno, Kozłowo, Terespol czy Przysiersk. Autor z wielkim wzruszeniem wspomniał osoby, które wpłynęły na jego postawy życiowe – szczególnie rodziców, ks. Kanonika Leona Kossak-Główczeskiego, który to ugruntował jego postawy moralne, a także nauczyciela historii Stanisława Majchrzaka. W 1956 zainspirował nas nauczyciel historii Stanisław Majchrzak do złożenia wniosku do władz miasta o przywrócenie historycznej nazwy ulicy łączącej nasze gimnazjum z Klasztorem, z ulicy Józefa Stalina na ulicę Klasztorną. W mojej książce wspominam również ulicę Grzymisława, która przedtem nazywała się Marchlewskiego.

Jak sam autor powiedział Wspomnienia o kilku rodach z Kociewia to książka, dzięki której na nowo przeżywał tamte czasy. Jego opowieść o Świeciu rozpoczyna się 150 lat wstecz, w połowie XIX wieku, od jego pradziadka Stanisława Gulskiego, który był retmanem wiślanym flotylli toruńskiej, a pochodził z Płocka. Poślubił on świeciankę Katarzynę Rosińską i osiedlili się w Starym Świeciu. Tak zaczyna się historia rodziny Gólskich. Ludwik Gólski przedstawił genealogie rodzin Gólskich i Wiśniewskich, a także rodzin skoligaconych m.in. Zawadzkich, których losy są wpisane w historię naszego miasta. Dużym walorem książki są zapiski matki autora Marianny Gólskiej, które ukazują jak wyglądało codzienne życie na Kociewiu.

Spotkanie zakończyło podsumowanie Pani prof. Marii Pająkowskiej-Kensik, która jest autorką przedmowy książki: W książce tej jest dużo przykładów jak wyglądało życie rodziny, rodziny nieprzeciętnej. Siostra autora to znana nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 1, a brat to ks. profesor Seminarium Duchownego w Gdańsku, który do Świecia zawsze się przyznawał. Przez pryzmat rodziny możemy dużo dowiedzieć się jak wyglądało życie nie tylko na Kociewiu, ale i na Pomorzu. Dla mnie jest to bardzo ważna książka, ponieważ jest to dokument czasu.

Na dzieje każdego narodu składają się różne wydarzenia, codzienna proza życia oraz historia miejsc bardziej czy mniej znanych. Ks. Janusz Stanisław Pasierb mawiał: Można jeździć po całym świecie, ale gdzieś trzeba mieszkać... Autor, choć nie mieszka już w Świeciu, to z naszym miastem jest bardzo związany, bo przecież najpiękniejsze są wspomnienia. Książka Ludwika Gólskiego z pewnością wzbogaci wiedzę o naszej małej Ojczyźnie, którą jest nasze miasto Świecie.

Polecamy lekturę książki Ludwika Gólskiego Wspomnienia o kilku rodach z Kociewia, która już niebawem będzie dostępna we wszystkich placówkach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Świeciu.

                                                                                    Marcin Warmke