Egzekutor

Autor:
Stefan Dąmbski (1925-1993) ...
Opracowanie:
Aleksandra Janiszewska
Anna Richter ...
Lektorzy:
Wojciech Chorąży
Andrzej Warcaba
Piotr Warszawski
Wyd. w latach:
2007 - 2022
Autotagi:
audiobooki
druk
książki
Więcej informacji...
3.3 (6 głosów)

"Najlepsza książka historyczna 2010 roku w konkursie Historia zebrana w kategorii Historia niebanalna Nowe, wzbogacone o dyskusję wokół książki, wydanie bestsellerowych wspomnień. Stefan Dąmbski jako 16-letni żołnierz AK został egzekutorem - wykonywał wyroki na polskich kolaborantach, Niemcach, Ukraińcach, a później także na przedstawicielach nowej władzy. Jego spisana pod koniec życia spowiedź wciąż budzi kontrowersje. Z jednej strony jest świadectwem skrajnego poświęcenia dla Ojczyzny, z drugiej - pozbawionym emocji samooskarżeniem mordercy. Stawia pytanie o cenę wojennego bohaterstwa i granice patriotyzmu. Z biegiem lat jej antywojenne przesłanie zyskuje na znaczeniu. Słyszę, jak drży jej głos; próbuje zachować zimną krew do końca. Jej młodsza siostra stoi jak skamieniała, matka leci zemdlona na ziemię. Czytam wyrok. Została pani skazana na karę śmierci za zdradę Państwa Polskiego, wyrok zostanie wykonany natychmiast. Daję pani dziesięć minut na modlitwę i pożegnanie się z rodziną. Mój spokojny głos robi jednak swoje, łzy duże jak groch pokazują się w oczach Jadzi. Siostra rzuca się jej ze spazmatycznym płaczem na szyję, widzę, jak podnoszą teraz zemdloną matkę i układają ją na łóżku. Patrzę, jak Jadzia robi znak krzyża na piersi, i słyszę, jak szepcze modlitwę. Tak mija parę minut. [...] Zniżyłem lufę i równocześnie pociągnąłem za spust. Byle nie w głowę - pomyślałem - jak ona będzie wyglądać w trumnie. Długa seria i koniec wszystkiego! Jadzia Pierożanka przestała istnieć I dlaczego Było to pytanie, które dręczyło mnie później tygodniami.
Więcej...
Wypożycz w bibliotece
Dostęp online
Dodaj link
Kup
Brak ofert.
Recenzje
  • Trudno uwierzyć że ta historia jest prawdziwa, wydaje mi się że autor miał bujną wyobraźnię.
  • Książkę czyta się bardzo dobrze, niestety czytając ją miałem nieodparte wrażenie jakbym czytał studium psychopaty. "Lubiłem patrzeć na przerażone twarze przed likwidacją, lubiłem patrzeć na krew tryskającą z głowy. Spełniły się moje marzenia; byłem człowiekiem bez skrupułów". Ten człowiek nie został skazany a nie zabijał w imię walki o ojczyznę zabijał bo lubił. Zupełnie nie różnił się od członka einsatzgruppen, spełniłby się na pewno w tym ugrupowaniu.
  • „Egzekutor” jest wspomnieniami Stefana Dąmbskiego z okresu jego działalności w podziemiu w roli likwidatora konfidentów i zdrajców. Pierwsze fragmenty książki zostały opublikowane w „Karcie” w 2007 roku. Już wtedy wywołały ogromne emocje i gwałtowne reakcje. Rzeczywiście ten, nazwijmy go, rodzaj pamiętnika, wbija w fotel, wstrząsa i przez długi czas wwierca się głęboko w mózg. Wstrząsają nie tylko egzekucje, ale przede wszystkim młody wiek ich wykonawcy, okrucieństwo czy brak jakichkolwiek zahamowań z jego strony: „Strzelałem do ludzi jak do tarczy na ćwiczeniach, bez żadnych emocji. Lubiłem patrzeć na przerażone twarze przed likwidacją, lubiłem patrzeć na krew tryskającą z rozwalonej głowy”; „Zeskoczyłem lekko z roweru i na paluszkach podszedłem do niego. Przekonawszy się, że rzeczywiście śpi, wyciągnąłem z kieszeni najdłuższy gwóźdź, jaki miałem, i bez namysłu, pomagając sobie kolbą pistoletu, wpakowałem go na całą długość w głowę sierżanta. Sowiecik tylko westchnął lekko i wyprężył się w dziwnych drgawkach, które po chwili ustały. Bez żadnych emocji, bez skrupułów, wsiadłem na rower i ruszyłem w dalszą drogę”. Takich scen w książce jest wiele. Co ciekawe, w literaturze wojennej, to ci „źli” krzywdzili tych „dobrych”. Ci drudzy zaś znosili to zwykle z pokorą. Prawdziwym novum zawartym w tej książce jest to, że ofiary przejmują rolę katów. Co więcej, nie pozostają w tyle w sadyzmie i brutalności. Według Marii Krawczyk, która redagowała „Egzekutora”, autor ze wszech miar chciał być szczery, nie idealizować siebie, a przede wszystkim, opisać jak to było naprawdę. Pierwsze, zacytowane tu fragmenty sugerują, że Dąmbski nie odczuwał żadnych emocji i nie miał żadnych wyrzutów sumienia. Jednak kolejne strony książki pokazują, że (być może dopiero po latach) naszły go refleksje, bardzo smutne, ale jakże trafne: „Za późno dziś, by prosić kogokolwiek o przebaczenie, tak się ludziom życia nie przywróci. Niech to będzie jeszcze jedno ostrzeżenie dla przyszłych pokoleń (…). Niech pamiętają, że każda wojna to tragedia, że w niej zawsze giną ludzie młodzi, mający całe życie przed sobą – i to giną niepotrzebnie.” Jednocześnie nie ma w nim zgody, na to, by roztaczać obraz wojennego bohaterstwa, obraz wojny pełen patosu i uniesienia: „Nikt dziś nie chce brać odpo­wied­zial­nośc­i za kompletne fiasko naszych działań wojennych, obecni wolą raczej fałszować historię i wybielać wszystko w niep­rawd­opod­obny­ sposób, niż rzucić światło na prawdziwe zdarzenia i ostrzec przyszłe pokolenia przed popełnieniem podobnej pomyłki”. Bez wątpienia, to czym podzielił się z nami Dąmbski, jest bliższe prawdy, niż górnolotne, patriotyczne wiersze czy opowiadania, jednak nie da się zaprzeczyć, że pomiędzy patetycznym umieraniem za ojczyznę, a mordowaniem z zaciekawieniem, a wręcz fascynacją, jest jeszcze feeria postaw i zachowań. Po lekturze „Egzekutora” zostajemy z niedowierzaniem i niepokojem oraz mnóstwem pytań m.in.: Czy Dąmbski był psychopatą – mordercą, który znalazłszy się w odpowiednim miejscu i w odpowiednim czasie, dostrzegł w zabijaniu sens swojego życia? Czy może stał się kolejną ofiarą wojny? Dlaczego dowódcy AK pozwolili, by likwidatorem stała się tak młoda osoba? Czy można usprawiedliwić jego czyny głęboko zakorzenionym patriotyzmem? Wreszcie, czy można nam, żyjącym w czasie pokoju, wbitym w fotel, ale siedzącym w nim wygodnie i bez obawy, oceniać tego człowieka i jego podobnym? • Kamila Sośnicka •
Dyskusje

Brak wątków

Przejdź do forum
Nikt jeszcze nie obserwuje nowych recenzji tego dzieła.
Opis
Inne tytuły:20440 Wstrząsająca spowiedź żołnierza AK, wykonawcy wyroków śmierci
Autorzy:Stefan Dąmbski (1925-1993) Aleksandra Janiszewska Anna Richter Maria Krawczyk Stefan Dąbski (1928-1993)
Opracowanie:Aleksandra Janiszewska Anna Richter Maria Krawczyk Maria Magdalena Krawczyk Krawczyk Maria Richter Anna Janiszewska Aleksandra Anna J. Boharewicz-Richter
Lektorzy:Wojciech Chorąży Andrzej Warcaba Piotr Warszawski
Kompozytor:Stanisław Szydło
Wybór:Aleksandra Janiszewska Anna Richter Maria Magdalena Krawczyk
Redakcja:Aleksandra Janiszewska Anna Richter Maria Krawczyk
Dźwięk:Stanisław Szydło
Wydawcy:Wydawnictwo Ośrodek Karta (2010-2022) IBUK Libra (2013-2020) Legimi (2010-2020) Wydawnictwo. Ośrodek Karta Wydawnictwo PWN (2016) Dom Wydawniczy PWN - Grupa Wydawnicza PWN (2013-2016) Carta Blanca (2013) Ośrodek Karta Dom Wydawniczy PWN (2013) Stowarzyszenie Osobom Niepełnosprawnym Larix (2011) Wydawnictwo Aleksandria (2010-2011) Stowarzyszenie Pomocy Osobom Niepełnosprawnym Larix (2007-2011)
Serie wydawnicze:Tematy "Karty" Karty Historii Literatura Faktu PWN AudioBook Czytak Larix Seria Karty Historii Czytak Larix 20435-20449
ISBN:9788365449375 9788366707757 978-83-60313-47-3 978-83-61283-35-5 978-83-61283-50-8 978-83-61283-71-3 978-83-65979-81-0 978-83-65979-85-8 978-83-7705-229-7 978-83-7705-297-6 978377052297 978-83-61283-7-3 978-83-81283-35-5
Autotagi:artykuły audiobooki autobiografie beletrystyka biografie CD czytak dokumenty elektroniczne dokumenty historyczne druk DVD e-booki elementy biograficzne epika książki literatura literatura faktu literatura faktu, eseje, publicystyka literatura piękna literatura stosowana MP3 nagrania pamiętniki powieści proza publikacje popularnonaukowe zasoby elektroniczne
Powyżej zostały przedstawione dane zebrane automatycznie z treści 66 rekordów bibliograficznych, pochodzących
z bibliotek lub od wydawców. Nie należy ich traktować jako opisu jednego konkretnego wydania lub przedmiotu.
Okładki
Kliknij na okładkę żeby zobaczyć powiększenie lub dodać ją na regał.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Dotacje na innowacje - Inwestujemy w Waszą przyszłość
foo